Wonen in China is iedere dag anders, niets gaat zoals je zou verwachten en je maakt steeds nieuwe dingen mee. In vergelijking met het dynamische China lijkt Europa stil te staan. Ontwikkelingen gaan hier veel sneller en er zijn veel meer mogelijkheden, in de breedste zin des woords. Momenteel vind ik het een fantastische plek om te wonen, in een stad als Beijing gaat zoveel meer om dan in bijvoorbeeld Rotterdam. Helaas is die dynamiek tweeledig: aan wonen in China kleven een aantal belangrijke nadelen.

De twee belangrijkste zijn voor mij de lucht- en waterkwaliteit. In en rondom Beijing staan veel fabrieken, mensen gebruiken nog steeds vervuilende kolenkachels. Met de welvaart neemt het aantal auto’s toe, en daarmee de uitstoot van uitlaatgassen. Beijing is aan drie kanten omringd door bergen, waardoor al deze uitstoot boven de stad blijft hangen. ’s Winters waait er meestal een koude noorderwind, die als prettige bijkomst heeft dat deze de smog de stad uitblaast. Afgelopen winter heeft het echter bijzonder weinig gewaaid, waardoor de smog langer dan normaalgesproken bleef hangen. Vlak voor Chinees Nieuwjaar was de luchtkwaliteit in Beijing zó erbarmelijk dat mensen elkaar niet begroetten met het gebruikelijke ‘Hallo, hoe gaat het?’ maar met ‘Jeetje, wat verschrikkelijk hé, die smog de laatste tijd!’ Hoe erg het was kun je zien in dit foto-overzicht. Gelukkig is het inmiddels weer stukken beter, maar ik ben mezelf nu wel een stuk bewuster van hoe het hier eigenlijk met de luchtkwaliteit is gesteld.

Waar kraanwater zes keer wordt gefilterd voordat het in Nederland uit de kraan komt, is dat in China slechts twee keer. Neem daarbij dat het Nederlandse bodemwater voor filtering al stukken schoner is dan het water dat in China wordt gebruikt, en je begrijpt dat kraanwater in China niet zonder meer gedronken kan worden. Veel Chinezen nemen aan dat kraanwater na even goed doorgekookt te hebben geschikt is voor consumptie; de meeste buitenlanders nemen het zekere voor het onzekere en kopen tanks met gezuiverd water die ze gebruiken om thee mee te zetten en bij het koken. Recente gebeurtenissen in Shanghai geven een hele nieuwe dimensie aan het begrip ‘kraanwaterkwaliteit’.

Sinds Xí Jìnpíng aan de macht is maakt hij ook buiten Beijing duidelijk dat hij controle over China heeft. De provincie Zhèjiāng in het oosten van China, waar Shanghai ligt, is een voornaam gebied voor (varkens)vleesproductie. Omdat Chinezen niet graag verspillen, ​werd het vlees van varkens die aan een ziekte stierven door varkensboeren aan dubieuze tussenhandelaren verkocht, die het vlees weer aan goedkope restaurants verkochten. Het spreekt voor zich dat dit een groot gevaar voor de volksgezondheid vormt. Xí maakte vrijwel direct na zijn aantreden korte metten met deze praktijken, die allang bekend waren maar waar nooit echt iets tegen werd gedaan. De dubieuze vleeshandelaren werden opgepakt en gestraft. Dit leidde echter tot een onvoorzien probleem: de boeren moesten op een andere manier van hun dode varkens af zien te komen. Gebruikelijk was om de kadavers in massagraven te dumpen, maar omdat dit eveneens niet al te best is voor de volksgezondheid werd daar ook hard tegen opgetreden. Wat was het alternatief? de varkens in de dichtsbijzijnde rivier, de beroemde Huángpǔ dumpen natuurlijk. De Huángpǔ stroomt door het centrum van Shanghai, en het duurde niet lang voordat opviel dat er wel érg veel varkenskadavers naar boven kwamen drijven. De teller steeg van een aanvankelijke 900 snel naar bijna 7000 en staat inmiddels op het ontzagwekkende aantal van ruim 12.500 dode varkens. De Huángpǔ is de voornaamste bron van kraanwater voor de bevolking van Shanghai.

Sindsdien beginnen we e-mails of telefoongesprekken naar vrienden en zakelijke contacten in Shanghai niet meer met het gebruikelijke ‘Goedemiddag’, maar met: ‘Drijven er nog varkens in de Huáng​pǔ​?’