Het grootste verschil tussen een Chinees en Westers openbaar toilet is dat hurktoiletten in China gangbaarder zijn dan westerse zittoiletten zoals wij die kennen. Beide toiletten hebben zo hun eigen voor- en nadelen, het is maar net wat je gewend bent. Daarnaast zijn Chinese toiletten van oudsher openbare ruimten waar alleen mannen en vrouwen gescheiden worden. Je hebt geen privé toiletten, maar zit op een lange rij met anderen die nodig moeten, in het beste geval van je buurman of -vrouw gescheiden door slechts een schot.

Er een wezenlijk verschil tussen het westerse en het Chinese begrip ‘hygiëne’ als het op een toiletbezoek aankomt. In het westen houden we van schone toiletten, omdat een schoon uitziend toilet het idee aan ronddartelende bacteriën verdringt. We wassen onze handen met zeep en stromend water omdat het als smerig wordt gezien om dat niet te doen. In een Chinees openbaar toilet is er niet vaak stromend water en vrijwel nooit zeep. Dat komt omdat Chinezen geloven dat je ziek kunt worden als je je handen onder koud stromend water houdt (wat overigens bewezen is, maar van je handen niet wassen kan iedereen waar je mee in contact komt dan weer ziek worden). Dit betekent dat als je je handen schoon wilt houden, je maar beter niets aan kunt raken tijdens een bezoek aan een openbaar toilet in China.

In openbare toiletten waar je wel aparte ruimten hebt, zie je regelmatig oudere Chinese vrouwen die een hokje inlopen en de deur wagenwijd open laten staan, om vervolgens zonder enige gêne uitgebreid hun behoefte te doen. Om daarna ook nog eens niet door te spoelen. Dat kun je afdoen als ranzig, maar als je het vanuit een Chinees hygiënisch oogpunt bekijkt dan valt dat best mee. Deze vrouwen raken de deurknop en de doorspoelknop niet aan, omdat zij het juist ranzig vinden om dat wel te doen. Zowel de toiletdeur als de doorspoelknop zijn immers door talloze handen aangeraakt, die even daarvoor nog minder schone plekken betastten. Dat westerlingen die deurknoppen niet alleen aanraken maar zelfs grondig vastpakken om de deur goed dicht te trekken, dat is pas ranzig – in Chinese ogen.

Dat plaatst het gebruik van hurktoiletten ook in een ander perspectief. Chinezen begrijpen niet dat westerlingen achteloos op een openbare toiletbril gaan zitten: daar heeft voor jou al een ontelbaar aantal onbekende billen op gezeten! En in China zijn de billen niet hetgeen waar je jezelf zorgen over moet maken in dit opzicht. Omdat Chinezen het gebruik van een westers toilet maar onhygiënisch vinden, klimmen ze vaak op de bril om daar in de traditionele hurkhouding hun behoefte te doen. Wees dus niet verbaasd als je voetafdrukken op een toiletbril ziet staan in China. Ik kan het gebruik van een hurktoilet dan ook altijd aanraden als je de keuze hebt.

Omdat hurktoiletten in wezen veredelde gaten in de grond met een afvoer zijn, vinden Chinezen het voor kleine kinderen gevaarlijk om naar een openbaar toilet te gaan, zelfs onder begeleiding. Kinderen kunnen immers gemakkelijk uitglijden en zo in het toilet vallen. Om dat te voorkomen (en omdat Chinezen van oudsher bijna nog zuiniger zijn dan Nederlanders), gebruiken ouders van jonge kinderen in China meestal geen wegwerpluiers maar kāidāngkù oftewel een splitbroek: een broek zonder kruis. Totdat peuters zindelijk zijn dragen zij dit soort broeken, waardoor ze overal gemakkelijk hun behoefte kunnen doen. Denk daarbij niet dat kinderen te pas en te onpas midden op straat gaan zitten poepen: ouders leren hun kinderen om aan te geven wanneer ze ‘moeten’, waarbij een van de ouders het kind op een logische plaats in hurkzit vasthoudt, zodat deze zijn behoefte kan doen. Ik heb gehoord dat deze methode kinderen in 4 tot 6 maanden zindelijk zou maken, sneller dan bij het gebruik van luiers. Daarnaast scheelt het een vermogen aan luierkosten, en denk jezelf eens in wat een belasting voor het milieu wel niet zou zijn als alle Chinese kinderen wegwerpluiers zouden gaan gebruiken!

Dat de hygiëne van de openbare ruimte hierdoor toch wel enigszins afneemt is ook geen probleem in China: zorg er gewoon voor dat je buiten nooit op een trap of stoeprand gaat zitten.