De laatste tijd duiken er in de media steeds meer berichten op over de grote vraag naar Nederlands melkpoeder in China. Rijke Chinezen kopen hele schappen leeg omdat ze het melkpoeder in hun thuisland niet vertrouwen. Dat is niet vreemd, na het melkpoederschandaal in 2008 koop ik zelf ook geen producten van de merken Yīlì en Měngniú meer. Die bedrijven werden positief getest op melamine, een chemisch goedje dat door Chinese melkfabrikanten aan de melk werd toegevoegd om te verdoezelen dat de melk was aangelengd met water. Waarom doen ze dat in godsnaam?

China heeft met haar bevolking van 1.343.239.923 mensen (2012) het grootste aantal inwoners ter wereld. Dat zjin allemaal monden die moeten worden gevoed, en dat is wel eens lastig. Neem daarbij dat Chinezen het van oudsher niet zo nauw nemen met corruptie, en creatieve manieren kunnen bedenken om ergens meer geld aan te verdienen. Zo kunnen er veel meer babymonden worden gevoed met melkpoeder waarvan de melk is aangelengd met water, maar als je dat doet komt de melk niet door de kwaliteitscontrole heen. Als je echter melamine aan de verdunde melk toevoegt, lijkt het proteïnegehalte in de melk hoger dan het is, en komt het wél door de controle heen. Omdat bekende fabrieken in China vrijgesteld zijn van onafhankelijke kwaliteitscontrole en de hoogste bazen van deze fabrieken vaak ook hoge politieke functies bekleden, was het niet moeilijk om deze wanpraktijken jarenlang geheim te houden. Totdat er in 2008 zes baby’s stierven door het drinken van melamine-melk en honderdduizend anderen er nierproblemen door kregen. Sinds toen bekijken Chinese consumenten hun zuivelbranche met veel argwaan.

Je zou denken dat Nederland daar weinig mee te maken heeft, maar deze perikelen hebben meer invloed op Nederlandse zuivelbedrijven dan je zou denken. Zo moest de enige Nederlandse kaasboer die China rijk was zijn deuren sluiten. De regelgeving werd na dit schandaal te fanatiek aangescherpt en hij kon daar als kleine ondernemer niet aan voldoen. Deze Nederlandse kaasfabriek startte als onderneming die kleine Chinese melkboeren wél een eerlijke prijs voor hun producten bood, en zeer wars was van corruptie. Het is heel jammer dat dit initiatief –indirect juist door die corruptie – de nek is omgedraaid.

En nu kopen Chinezen dus de schappen melkpoeder in Nederlandse supermarkten leeg. Onderschat dit niet: verschillende ketens moeten met bordjes in de winkels aangeven dat er van melkpoeder maar een beperkt aantal verpakkingen per persoon mag worden gekocht. De grootste Nederlandse melkfabrikanten zijn niet alleen maar blij dat de vraag naar hun producten tegenwoordig zo groot is dat ze er niet aan kunnen voldoen. Het grootste Chinese online verkoopplatform Táobǎo staat vol met grootverpakkingen Nutrilon en Friso. Die worden voor soms meer dan het dubbele van de originele prijs verkocht. Inmiddels lijkt het zo uit de hand te lopen dat het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel en de brancheorganisatie van voedselproducenten willen praten met de Nederlandse overheid en de Chinese ambassade over restricties tegen Chinese  én Nederlandse opkopers, die groot geld verdienen aan dit levensmiddelenschandaal.

De zuivelbedrijven hebben in sinds 2008 grootse campagnes opgezet om het consumentenvertrouwen in hun producten te herstellen. Daaronder valt een campagne waarin mensen worden uitgenodigd om naar de fabriek van Yīlì te komen, om van achter glazen wanden met eigen ogen te zien hoe goed het productieproces en accuraat de kwaliteitscontrole wel niet zijn. Maar wat heeft een grootste campagne om het vertrouwen te herstellen (kijk hier naar een inderdaad vrij steriel aandoend filmpje) voor zin als de mentaliteit van de fabrikanten in wezen niet is veranderd? Dit alles heeft vooral als gevolg dat de goede oude borstvoeding, die begin jaren ’00 door veel Chinese moeders als ouderwets werd gezien en werd vervangen voor poedervoeding, inmiddels weer helemaal aan een comeback bezig is in China.