Eind 2012 woonde ik mijn eerste Chinese bruiloft bij, van een nicht van Zhang Yang. Zhang Yang, zijn moeder en ik waren bij het feest voor de familie van de bruid aanwezig, de bruidegom vierde op dat moment het feest voor zijn eigen familie, die hebben we toen dus niet gezien. Chinese huwelijksvoltrekkingen bestaan meestal uit verschillende feesten, en niet iedereen hoeft bij allemaal aanwezig te zijn.

Onlangs, ruim twee jaar later, belde de moeder van deze nicht Zhang Yang’s moeder (haar zus) op. Om te vertellen dat de nicht een kind had gekregen, en haar uit te nodigen voor het 100-dagen feest: als een Chinese baby 100 dagen oud is wordt er traditioneel een feest gehouden waarbij familie en vrienden langskomen. En zoals bij alle Chinese aangelegenheden die betrekking hebben op de grotere zaken des levens (huwelijk, overlijden, geboorte), is het de gewoonte om tijdens zo’n bezoek een rode envelop met geld cadeau te geven: een hóng​bāo​.

De rest van het bericht luidde dat de nicht inmiddels gescheiden was van de echtgenoot die wij nooit ontmoet hadden, en dat de baby het product was van de nicht’s huwelijk met een nieuwe man. Zhang Yang’s moeder moest even gaan zitten toen ze dat hoorde. Ze antwoordde niet meteen of en hoe laat ze langs zou komen voor het feest, en belde vervolgens Zhang Yang om te zeggen dat ze haar telefoon de komende dagen, tot aan het 100-dagen feest, uit zou zetten en wij ons geen zorgen hoefden te maken als we haar niet konden bereiken. Ze had geen zin om aan het 100-dagen feest herinnerd te worden door haar zus, en wilde het niet bijwonen en verplicht zijn om een hóng​bāo​ te geven, terwijl belangrijke informatie over de scheiding, het nieuwe huwelijk en de geboorte van het kind (alweer drie maanden geleden dus!) haar al die tijd waren achtergehouden.

Is deze reactie terecht? Als mijn zus mij niet zou vertellen dat haar dochter was gescheiden, opnieuw getrouwd en inmiddels een kind van die nieuwe man had gekregen, zou ik zo’n uitnodiging ook mosterd na de maaltijd vinden. Maar in China zijn dit soort dingen helaas niet uitzonderlijk.

Zo hoorde Zhang Yang’s moeder pas dat Zhang Yang’s neef gescheiden was toen het huwelijk met zijn tweede vrouw alweer op de planning stond. En dat hoorde ze niet van haar broer, de vader van deze neef, maar van een andere zus. Deze neef zou namelijk hertrouwen met een Mongoolse vrouw die al een kind uit een eerder huwelijk had, niets iets waar zijn vader graag mee te koop liep. Ook in het geval van de nicht waren de achtergehouden berichten geen zaken om trots op te zijn; een scheiding, een tweede huwelijk en een kind dat – gezien de korte tijdspanne waarin dit alles plaatsvond – misschien al tijdens het eerste huwelijk was verwekt.

De druk op jonge Chinezen om vroeg te trouwen is groot. Bij een huwelijk is liefde niet het uitganspunt, belangrijker is dat dat de vrouw onder de 25 is en de man onder de 30, dat de man een eigen huis en auto heeft en dat er direct na de huwelijksvoltrekking gewerkt gaat worden aan nageslacht. Ouders die ongehuwde kinderen van begin dertig (of ouder) hebben lijden enigszins ‘gezichtsverlies’, en zullen bij hun kroost altijd benadrukken dat ze hen liever vandaag dan morgen zien trouwen. Daarbij zoeken ouders indien nodig zelf actief naar geschikte partners voor hun kinderen. Jonge Chinezen geven vaak aan deze druk toe.

Een voorbeeld daarvan is een ex-collega, die ‘al’ bijna dertig was en nog geen partner had. Via-via werd ze voorgesteld aan een vrijgezelle man. Een paar weken na hun eerste ontmoeting maakten ze hun verloving bekend, en binnen een paar weken na het huwelijk vertelde ze zwanger te zijn.

Het zal geen verrassing zijn dat een groot deel van deze supersnelle huwelijken in een scheiding eindigt. Het scheidingspercentage is in China momenteel alarmerend hoog. Als de druk op Chinese jongeren om snel te trouwen niet zo hoog zou zijn, zou dat percentage een stuk lager kunnen liggen. Tot een paar jaar geleden was scheiden in China nog een groot taboe, en natuurlijk is het goed dat mensen eindelijk uit een ongelukkig huwelijk kunnen stappen. Maar zoals met alles in China, gaan nieuwe ontwikkelingen in trouwen en scheiden wel erg snel.

Mensen uit de generatie van Zhang Yang’s moeder kunnen dat maar moeilijk bijbenen, zo ook haar zus. Die zelf wellicht zo geschrokken was van de snelle wendingen in haar dochter’s leven, dat ze het gewoon maar niet met de rest van de wereld deelde. Totdat ze er echt niet meer omheen kon.