In 1956 zwom Mao Zedong voor het eerst in de Yangtze rivier in Wuhan. Hij schreef daarover het gedicht Yǒu​yòng​ (‘zwemmen’), wat het gebeuren tot een memorabele prestatie verhief: “Laat de wind waaien en de golven slaan, veel beter dan een nietszeggend wandelingetje op de binnenplaats“.

Tien jaar later stond China aan het begin van de Culturele Revolutie, en had Mao iets te bewijzen. Hij werd oud en wilde de wereld laten weten dat hij het leiden van de Volksrepubliek China nog prima aankon. Om aan te tonen dat hij de daadkrachtige leider was die het volk nodig had, besloot de toen 72-jarige Grote Roerganger om de wind en de golven in Wuhan nogmaals te trotseren. Op 16 juli 1966 nam hij opnieuw een duik in de Yangtze, deze keer tijdens een zwemfestival dat ter ere van zijn zwemtocht in 1956 werd georganiseerd.

Hoewel het niet voor de hand liggend lijkt om politiek leiderschap te bewijzen door in een rivier te gaan zwemmen, was het in 1966 voor Mao geen onlogische gedachte. Zijn tweede duik in de  Yangtze werd breed uitgemeten in de Chinese media. Daarin werd Mao afgeschilderd als: “de golven doorklievend met een blos op de wangen, met stevige slagen onder een azuurblauwe lucht”. Ook zou hij tijdens het zwemmen grapjes hebben gemaakt met de andere deelnemers, en en passant een vrouw de rugcrawl hebben bijgebracht.

Mao bewees hiermee ondanks zijn hoge leeftijd nog een krachtige leider te zijn. Hij was een fervent zwemmer, die mede door het zwemmen in de Yangtze heeft bijgedragen aan de algemene acceptatie van zwemmen als sport in China.

Mao’s zwemtocht 50 jaar later

Nu, bijna vijftig jaar later, is Mao’s liefde voor zwemmen in Wuhan nog steeds voelbaar. Het International Yangtze River Crossing Festival is een jaarlijks terugkerend evenement dat Mao’s zwemtocht op 16 juli herdenkt. Het festival bestaat uit een wedstrijd waarin professionele zwemmers de rivier oversteken (1800 meter), en een onderdeel voor amateurs die in teams stroomafwaarts dezelfde route afleggen als Mao (bijna 6000 meter).

De focus van het zwemfestival ligt steeds meer op gezamenlijk sportief bezig zijn, en minder op Mao Zedong. Deelnemers doen veelal mee in een team van collega’s, en zwemmen achter een bord met daarop de bedrijfsnaam. Het festival speelt daarmee goed in op twee zaken die weliswaar niet direct met Mao te maken hebben, maar onder het communisme belangrijk blijven: sport verbroedert en houdt het volk fit.

In 2014 is de herinnering aan Mao’s zwemmen in de Yangtze naar een hoger niveau getild door de week van 16 juli officieel uit te roepen tot Nationale Zwemweek. In verschillende Chinese steden worden deze week gelijksoortige evenementen georganiseerd, onder andere in Xiangyang (Hubei), Nanjing en Changsha.

In de Yangtze zwemmen

Zwemmen verbroedert inderdaad in Wuhan; de halve stad lijkt betrokken te zijn bij het festival. Is het niet om mee te doen dan toch in ieder geval om de zwemmers vanaf de kade aan te moedigen, of mee te helpen op één van de vele bootjes langs de route die zwemmers direct uit het water kunnen vissen in geval van nood.

Dit jaar wilde ik zelf wel eens ervaren hoe heroïsch Mao’s zwemprestaties wel niet waren: doorkliefde hij de golven zo doortastend als de media in 1966 deden voorkomen, of is het niet zo moeilijk om een stukje stroomafwaarts te drijven?

Uit ervaring kan ik nu zeggen dat bijna zes kilometer zwemmen geen eitje is, maar dat Mao zich goed besefte dat het niet zo lang lijkt als dat het is, als je maar stroomafwaarts zwemt. De stroming in de rivier is sterk, maar niet zo sterk dat een goede zwemmer deze niet aankan. In de Yangtze zwemmen is inderdaad beter, en zeker enerverender, dan een wandelingetje op de binnenplaats.

Dit artikel werd op donderdag 16 juli gepubliceerd op China2025.nl, een blog voor en door Nederlandse China professionals. China2025.nl heeft als doel om het Nederlandse China netwerk te stimuleren door ervaringen en kennis uit te wisselen. De artikelen die ik schrijf voor China2025 plaats ik ook op JudithinChina.com.