Alle films en TV series die in China worden uitgebracht, worden gescreend door de State Administration of Press, Publication, Radio, Film and Television (kortweg SARFT). Om het aanbod in lijn met de Chinese cultuur en de Communistische leer te houden, ziet SARFT niet alleen streng toe op de inhoud van alles wat er op Chinese kijkbuizen verschijnt, maar ook op dat er niet teveel buitenlandse films op de Chinese markt worden gebracht. Momenteel worden er jaarlijks 10 westerse films toegestaan voor release in China.

Waar let SARFT zoal op als het op censuur aankomt? Met name op deze drie zaken:

• Slechte gewoonten zoals roken, drinken, gokken, obscene zaken, drugs, seks, geweld en criminele activiteiten;
• Alles wat niet op wetenschap is gebaseerd waaronder geesten, religie, tijdreizen, bovennatuurlijke zaken en bijgeloof;
• Kritiek op iedereen die in China een machtspositie bezit waaronder de overheid en het het Volksbevrijdingsleger, maar ook prominente figuren uit de Chinese geschiedenis en cultuur.

Deze criteria worden breed gehanteerd, waardoor ik wel eens hele scenes heb gemist in de Chinese versie van een westerse film. Hollywood lijkt langzaam in te zien dat zelfcensuur sneller werkt dan de censuur overlaten aan de grillen van SARFT. Chinese film- en televisieproducten hebben dat natuurlijk allang door en houden rekening met de criteria.

Door de censuur zijn Chinese televisieseries grofweg in te delen in de volgende drie veilige categorieën:

• Geschiedenis (lìshǐtícái), waaronder varianten op klassieke Chinese romans (Droom van de rode kamer, De reis naar het westen) maar bijvoorbeeld ook de Culturele Revolutie;
• Oorlog en het leger (jūnshìtícái), veel films en series gaan over de oorlog met Japan maar ook over heldenverhalen van (al dan niet mythische) keizers, de overwinning op de Mongolen en dergelijke;
• Soaps (dūshìtícái), die met name gerelateerd zijn aan China’s openstelling in de jaren ’80, liefdesverhalen, jongeren die een leven opbouwen in de stad etc.

Een populaire TV serie uit de categorie geschiedenis heet ‘Deng Xiaoping tijdens de veranderende Chinese geschiedenis’. Deng’s rol tijdens de Tian’anmenprotesten komt (natuurlijk) niet aan bod, hij wordt neergezet als een krachtig staatsman die altijd op de steun van zijn kameraden in de CCP kan rekenen.

Klik hier om de eerste aflevering te bekijken.

Een populaire serie over de oorlog met de Japanners heet ‘Buskruit‘. De titel doet al vermoeden wat voor type serie dit is: veel heldhaftige Chinese soldaten en special effects.

Klik hier om de eerste aflevering te bekijken.

Een populaire soap heet ‘Ode aan de vreugde‘ en gaat over het leven van vijf jonge vrouwen die in hetzelfde flatgebouw in Shanghai wonen. Het zijn vijf totaal verschillende types die bevriend raken. Zaken als carrière en liefdesleven komen uitgebreid aan bod.

Klik hier om de eerste aflevering te bekijken.

Film en televisie zijn een krachtig middel waarmee de CCP de geschiedenis en maatschappij naar haar hand kan zetten. Op televisie wordt de Culturele Revolutie geromantiseerd en gebagatelliseerd, Japanse soldaten en de Guomindang worden altijd neergezet als minder intelligent en moedig dan het Volksbevrijdingsleger. Jongeren die naar de stad komen om een nieuw leven op te bouwen hebben een kantoorbaan en wonen in een appartement dat is ingericht met IKEA meubelen, en worden nooit uitgebuit in een Foxconn fabriek.

Geen wonder dat ik Chinese films en TV series in het algemeen niets aan vindt. Er gebeurt nooit wat interessants en negen van de tien keer krijg je een versie van de Chinese geschiedenis voorgeschoteld die akkoord is bevonden door de CCP.

Chinese TV series zijn hun westerse tegenhangers in één opzicht voor: in China krijg je nooit slechts één aflevering te zien. Reguliere televisiekanalen zenden al jaren minstens twee afleveringen achter elkaar uit. Echt origineel kun je Netflix in wezen dus niet noemen…