Er waren eens drie zussen. Eén hield van geld, één van macht en één van haar land.

Zo begint de versie van het verhaal van de gezusters Soong die men op het Chinese vasteland te horen krijgt. Het klinkt als een sprookje, en zo beschrijft auteur Jung Chang de levens van de zussen ook in haar nieuwste boek: “Het bekendste moderne Chinese sprookje”.

In de introductie geeft Chang toe dat ze aanvankelijk begon met onderzoek voor een boek over Sun Yat-sen, maar er al snel achter kwam dat de levensverhalen van zijn vrouw Ching-ling en haar zussen, samen bekend als de Soong Sisters, veel interessanter waren. Chang besloot daarom om over hen te schrijven. Het resultaat is een boek waarin de zussen centraal staan, maar de levensverhalen van Sun Yat-sen en Chiang Kai-shek, de man van little sister May-Ling, niet minder belangrijk zijn.

Ei-ling, Ching-ling en May-ling (om maar dezelfde transliteratie als in het boek aan te houden) werden vlak voor de vorige eeuwwisseling geboren in Shanghai, als dochters van Charlie Soong, een arme boerenjongen uit Zuid-China. Charlie emigreerde in 1879 naar de V.S., om zes jaar later terug te keren als protestantse predikant. Hij streek neer in Shanghai, waar hij uitgroeide tot zakentycoon. Een groot deel van zijn vermogen gaf hij uit aan onderwijs voor zijn drie dochters, die in hun tienerjaren op de boot naar de Verenigde Staten werden gezet voor een opleiding aan het prestigieuze Wesleyan College. Eenmaal terug in China spraken zij beter Engels dan Chinees.

Geld, communisme en een jet-set leven

De zussen komen in contact met de macht door hun vader, die gecharmeerd was van Sun Yat-sen’s idee voor een nieuw China. Big Sister Ei-ling gaat via haar vader voor Sun werken als Engelse vertaler. Sun raakt zo onder de indruk van Ei-ling dat hij haar ten huwelijk vraagt – terwijl hij getrouwd is en een concubine heeft. Ei-ling is diep religieus en ziet niets in het veroorzaken van een scheiding, of in een affaire met de ruim twintig jaar oudere Sun. Ze trouwt met H.H. Kung, één van de rijkste mannen in China, en later minister van financiën onder Chiang Kai-shek.

Nadat Ei-ling zijn avances negeerde, liet Sun Yat-sen zijn oog vallen op Red Sister Ching-ling, die Sun idoliseerde en hem als dé oplossing voor een nieuw China zag. De rebelleuze Ching-ling trouwde in 1915 op 21-jarige leeftijd met de 48-jarige Sun, een huwelijk waar haar ouders streng op tegen waren. De liefde bekoelde echter nadat Sun Ching-ling gebruikte als lokaas om zelf aan de communisten te ontsnappen. Haar rebelleuze karakter bleef; na Sun’s overlijden in 1925 voegde Ching-ling zich bij de communisten. Ze groeide uit tot vicepresident onder Mao, en heeft haar zussen na de split tussen communistisch China en Taiwan nooit weergezien.

Little Sister May-ling was niet zo religieus als Ei-ling en niet zo politiek begaan als Ching-ling, maar hield van een luxe levensstijl en het jet-set leven  in Shanghai. Ze werd door Ei-ling voorgesteld aan Chiang Kai-shek. Nadat Chiang van zijn eerste vrouw scheidde en aangaf zich tot het christendom te willen bekeren, trouwde May-ling in 1927 met hem.

Ze werd onmisbaar voor Chiang – en daarmee voor eerst China en daarna Taiwan – omdat ze in het Engels met wereldleiders kon spreken. Tijdens een tour van bijna een jaar door de V.S. in 1942 om de vriendschappelijke banden aan te halen, wist May-ling het Congres tot tranen toe te roeren – en wist zo ‘morele steun’ (en dollars) binnen te halen. Ze zou bijna een halve eeuw de First Lady van de Republiek China zijn, en op 104-jarige leeftijd in haar slaap overlijden in New York, de stad waar ze zich altijd het meest thuis had gevoeld.

Drie andere dochters van China

Door opnieuw een turbulente periode in de Chinese geschiedenis te beschrijven vanuit de levens van drie vrouwen, ontkomt Jung Chang niet aan een vergelijking met haar debuut Wilde Zwanen. Van dit epos, dat ruwweg dezelfde periode beschrijft aan de hand van de levens van Chang’s grootmoeder, haar moeder en haarzelf, werden wereldwijd 13 miljoen exemplaren verkocht in 37 talen.

Waar Chang in haar eerdere biografieën van Mao Zedong (2005) en keizerin-regentes Cixi (2013) een radicaal nieuwe kijk op veelbesproken historische figuren gaf, is haar weergave van het leven van de Soong-sisters hooguit wat realistischer en gedetailleerder dan wat er tot nu toe over hen is geschreven. Chang’s gave om een overdaad aan historische informatie om te zetten in een goed leesbaar verhaal, is de kracht van al haar werk – dit boek voegt weer een titel aan dat oeuvre toe.

In dit nieuwe epos over drie vrouwen, sluimert kritiek door op de mannelijke leiders van het China in de twintigste eeuw, en hoe zij niet hebben kunnen bereiken wat Sun Yat-sen beoogde toen hij voor het eerst over democratie sprak. Eén van de voornaamste redenen hiervoor is, concludeert Chang, het karakter van Sun Yat-sen zelf. Over de drie zussen is ze milder, ze weet uit de informatie in archieven de karakters te distilleren van drie zeer verschillende, sterke vrouwen.

Met Big Sister concludeert Chang een trilogie over de hedendaagse geschiedenis vanuit een nieuw perspectief – na een verschrikkelijke Mao en een vooruitstrevende Cixi, nu de menselijke gezusters Soong – die meer dan een modern Chinees sprookje blijken te zijn.

Big Sister, Little Sister, Red Sister – Three women at the heart of twentieth-centry China, Jung Chang, Penguin Random House oktober 2019, paperback €19,99, hardcover €29,00, ISBN 9781910702796. De Nederlandse vertaling “Dochters van China” verschijnt in februari 2020 bij Boekerij.

Dit artikel werd op 20 januari 2020 gepubliceerd op China2025.nl, een crowdblog gemaakt voor en door Nederlandse China professionals. Het blog heeft als doel om het Nederlandse China netwerk te stimuleren door ervaringen en kennis uit te wisselen. De artikelen die ik schrijf voor China2025.nl plaats ik ook op JudithinChina.com.