In de internationale media verschijnen zoveel artikelen over China dat het bijna niet bij te houden is. Veel van deze artikelen zijn goed geschreven en geven goed weer wat huidige ontwikkelingen in de Chinese maatschappij zijn. Wanneer je als buitenlander een sterke band met China en de Chinezen hebt, maak je deze zaken zelf direct mee. Het is dan interessant om wat je in de media tegenkomt af te zetten tegenover je eigen ervaringen.

Ik heb in deze rubriek eerder geschreven over het krijgen van een half-Chinees kind, en dat kinderen die in China worden geboren uit één niet-Chinese ouder, door de Chinese overheid als Chinees worden gezien. Ik blijf erop hameren op dat als je wilt dat jouw kind als volledig Nederlands burger wordt gezien, je afstand moet doen van de Chinese nationaliteit. De uitbraak van het corona-virus maakt duidelijk waarom dat (onverwacht) heel belangrijk kan zijn.

Artikelen:

1) These countries have evacuated citizens from Wuhan because of the coronavirus (CNN)
2) In Wuhan verblijvende Nederlander boos: ‘Ik draai op voor de kosten’ (RTL)
3) Kosten evacuatie Nederlanders uit Wuhan voor rekening staat en EU (NOS)
4) Dit gebeurt er met de Nederlanders die terugkomen uit Wuhan (RTL)
5) Nederland maakt haast met evacuatie landgenoten uit China (Volkskrant)
6) British husband is forced to leave his Chinese wife behind (Daily Mail)

Vorige week bood de Nederlandse ambassade Nederlanders die in Hubei verblijven aan om geëvacueerd te worden (artikel 1). Nederlanders in Hubei die zich hebben laten registeren bij de ambassade (altijd doen!), ontvingen onderstaand bericht:

Beste Nederlanders in Hubei,

De ambassade is in Europees verband bezig met het plannen van een evacuatie uit Hubei provincie. Ik wil u meer details geven over deze plannen:

Omdat er veel verschillende Europese onderdanen in Hubei zijn, maar meestal niet veel in aantal per land, is het essentieel om de evacuatie gezamenlijk te doen. Hierover is vanochtend in Europees verband gesproken in Beijing.

De Franse overheid, die wel een hele grote groep landgenoten in Hubei heeft, kijkt naar verschillende opties voor hun eigen landgenoten: óf per weg met bussen naar Changsa, óf per vliegtuig naar Europa. Echter, hier zijn wat zaken die belangrijk zijn om te melden:

De Chinese overheid geeft tot nu toe geen toestemming aan Chinese partners en kinderen om met hun Franse partner mee te reizen.

Ook dienen in beide gevallen (dus of via de weg, of via de lucht) evacuees in quarantaine te verblijven voor minimaal twee weken.

Andere landen kijken ook naar de mogelijkheid om alleen, of met meerdere landen samen, via de weg of lucht mensen te evacueren. De Nederlandse overheid heeft aangegeven, in geval van daadwerkelijke evacuatie, graag onze landgenoten de kans te geven om met de Fransen of samen met andere Europese onderdanen te evacueren.

Ik vraag u om mij te laten weten of u geïnteresseerd bent in evacuatie, als de volgende voorwaarden gelden:

• Er is momenteel geen toestemming voor Chinese partners en Chinese kinderen om mee te reizen met de buitenlandse partner.
• Realiseert u zich dat bij aankomst in een andere Chinese provincie, of op een Europese bestemming, u minimaal twee weken in quarantaine zult gehuisvest worden in een daarvoor geschikt-gemaakte locatie. Dit betekent ook dat in geval van Chinese bestemming over de weg, u dus door Chinese autoriteiten in quarantaine gesteld zult worden.
• De kosten van deze evacuatie, reis + huisvesting tijdens quarantaine, zullen voor eigen rekening zijn. U zult gevraagd worden een schuldverklaring te ondertekenen voor aanvang van de evacuatie.

Hieronder wat vragen:

Als u onder deze voorwaarden kiest om niet in Hubei provincie te blijven, maar mee te willen bij een evacuatie, dien ik uw volledige gegevens te ontvangen.

LET OP: Als partners uiteindelijk wel mee mogen van de Chinese overheid: gaat u dan wel mee (dus als u dan wel in quarantaine moet en de kosten van evacuatie zult betalen?): JA/NEE

Ook als u mij eerder uw persoonsgegevens heeft toegestuurd, vraag ik u om het nogmaals aan mij te sturen. Zodoende kan ik een goede lijst samenstellen. Dit is belangrijk, want wij dienen de lijst met namen van mensen die willen evacueren aan de Chinese overheid bekend te stellen. Zij die niet op de lijst staan, mogen NIET mee.

Als u NIET meer in Hubei bent, wilt u dit dan ook laten weten, dan kan ik u uit de verzendlijst halen en kunnen we u van de lijst van ingezetenen halen.

Als u vragen heeft over deze mail, of over deze situatie, dan hoor ik dit graag.

Een Nederlander in Hubei (geen idee wie) maakte zich er heel boos over dat de kosten van evacuatie voor eigen rekening zouden komen (artikel 2). Dat vond ik niet meer dan logisch, het gaat immers om vrijwillige evacuatie. Maar uiteindelijk is besloten dat de overheid deze kosten dekt (artikel 3).

Belangrijker in deze brief, is dat er vanuit de Chinese overheid geen toestemming is gegeven om Chinese partners en kinderen mee te laten reizen met hun buitenlandse partner.

Uit het bericht blijkt dat een evacuatie niet zomaar even het vliegtuig terug naar Europa nemen is. Er is afstemming met alle Europese landen waarvan er inwoners in Hubei verblijven. Voor hen wordt speciaal vervoer geregeld en ze moeten voor of na aankomst in Europa in quarantaine verblijven (artikel 4). Ze mogen China alleen verlaten met toestemming van het Chinese ministerie van buitenlandse zaken (“Zij die niet op de lijst staan, mogen NIET mee”).

Voor de Chinese partners van deze buitenlanders geldt dit natuurlijk niet. Zij zijn Chinees staatsburger, en over hen heeft een Europese overheid niets te zeggen. Hoewel de Nederlandse overheid aangeeft sterk in te zetten op evacuatie mét Chinese partners en kinderen (artikel 5), ligt het besluit om Chinese burgers China te laten verlaten met een Europese evacuatie, uiteindelijk bij de Chinese autoriteiten (artikel 6).

Wanneer je een Chinees paspoort voor je kind aanvraagt, is dat duidelijk: dan wordt hij/zij door de Chinese autoriteiten als Chinees gezien. En laat ik voorop stellen: twee paspoorten hebben, dat mag van zowel de Chinese als Nederlandse autoriteiten niet. Wat veel mensen zich niet beseffen, is dat kinderen met één Chinese ouder, die geen Chinees paspoort hebben, maar nog geen afstand van de Chinese nationaliteit hebben gedaan, door China ook als Chinees worden gezien.

Van deze kinderen erkent de Chinese overheid het buitenlandse (Nederlandse) paspoort niet. Zij kunnen daarom geen Chinees visum krijgen in hun Nederlandse paspoort, en kunnen China alleen in- en uitreizen met een ‘Entry and Exit Permit’ die wordt afgegeven door het Chinese Public Security Bureau, of een ‘Travel Permit’ die wordt afgegeven door de Chinese ambassade in Den Haag.

Stel dat wij nu nog in Wuhan gewoond zouden hebben. Dan had mijn zoontje China alleen kunnen verlaten met een reisdocument dat wordt afgegeven door de Chinese autoriteiten. Omdat Zhang Yang uit Beijing komt, zouden wij de Entry and Exit Permit in Beijing hebben moeten aanvragen. Dat zou onmogelijk geweest zijn omdat alle overheidskantoren gesloten waren tijdens Chinees Nieuwjaar toen het virus uitbrak, en omdat Wuhan afgesloten werd, waardoor we de stad überhaupt niet uit zouden hebben kunnen reizen. Ook geven veel steden dit reisdocument nu niet af omdat reizen momenteel te gevaarlijk wordt geacht.

Ik ken meer ouders van half-Chinese kinderen die geen afstand van de Chinese nationaliteit doen, dan die het wel doen. Ik heb van veel ouders gehoord dat ze het recht op twee nationaliteiten aan willen houden voor je-weet-maar-nooit, of dat ze het niet doen omdat de procedure erg lang duurt en er veel documenten moeten worden overgelegd. Ook hoor ik van veel ouders dat ze het reizen op een Entry and Exit Permit wel makkelijk vinden; deze kost ¥20 (nog geen drie Euro), terwijl een visum voor China €130 kost.

Tegen al deze ouders wil ik zeggen: maak je eigen afweging, maar weet dat als het erop aan komt, jij geen zeggenschap hebt over waar je kind naartoe mag reizen zolang je geen afstand doet van de Chinese nationaliteit. In dat geval beslist de Chinese overheid of jouw kind al dan niet het land mag verlaten – ook als je kind een Nederlands paspoort heeft.

Voor mij is de keuze snel gemaakt. Een lange, maar duidelijke administratieve procedure en hogere visumkosten wegen voor mij bij lange na niet op tegen geen zeggenschap hebben over waar je kind met jou mee naartoe mag reizen. Geen afstand doen want je-weet-maar-nooit heeft twee kanten. Dat maakt de coronavirus-uitbraak maar al te duidelijk.

Eerdere blogs in deze serie ‘Wonen in China en de actualiteit’ lees je hier:

(1) Stadsplanning in Beijing
(2) Luchtvervuiling
(3) Een Chinees kind krijgen
(4) Tweekindpolitiek
(5) Het 19e partijcongres in Beijing
(6) Autorijden in Beijing
(7) Big Brother
(8) Vaccinatieschandaal
(9) Een Oeigoer undercover
(10) Nationaliteit en half-Chinese kinderen
(11) Wuhan coronavirus

Wij zijn bijna klaar met het afronden van de afstandsprocedure van de Chinese nationaliteit van onze zoon. Hoe dat precies in z’n werk gaat, vertel ik in een volgend blog – als het allemaal rond is.