Als je een kind met Chinese wortels hebt, of dat nu is omdat (één van de) ouders Chinees is of omdat je kind in China is geboren maar in Nederland (of België) opgroeit, dan is het leuk om wat van de Chinese achtergrond terug laten te komen in de opvoeding. Dat kan bijvoorbeeld door kinderboeken voor te lezen die over China gaan, of iets over de Chinese cultuur vertellen.

Hieronder noem ik tien Nederlandse kinderboeken die als gemene deler hebben dat ze over China gaan, zich in China afspelen, of hoofdpersonen met een Chinese achtergrond hebben en daarmee de representatie in Nederlandse media bevorderen.

Er zijn steeds meer boeken waarin Chinese gebruiken en Chinese hoofdpersonen centraal staan, waarvan er veel in eerste instantie in het Engels worden uitgegeven. Ik heb me in deze beperkt tot boeken die van oorsprong Nederlandstalig zijn.

1) Waar is mijn noedelsoep?!

Auteurs-echtpaar Reza en Chee-Han Kartosen-Wong hebben dit boek geschreven om diversiteit en inclusie een plaats te geven in het aanbod aan kinderboeken. Dit Amerikaanse onderzoek stelt dat 22% van alle kinderboeken uitgebracht in 2016 een niet-westerse achtergrond hebben. Dit Britse onderzoek kwam zelfs uit op een percentage van 1%. En juist in kinderboeken en jeugdliteratuur is diversiteit belangrijk, omdat kinderen hier op vroege leeftijd mee in aanraking komen. Dit boek is daarom een welkome aanvulling op het bestaande aanbod.

Op een dag is Sam-Ming zijn lunch kwijt. Tijdens de zoektocht leert hij wat voor heerlijke gerechten zijn klasgenootjes in hun lunchtrommel hebben. De meest jonge lezers maken door het lezen van dit vrolijke prentenboek kennis met gerechten uit verschillende culturen in Nederland – waaronder Chinese noedelsoep. Een leuk boek met een leuke verhaallijn en mooie illustraties.

Chee-Han en Reza Kartosen-Wong, Uitgeverij Rose Stories 2019, leeftijd 3-6 jaar, ISBN 9789082834390.

2) Kleine Ping

Een voorleesboekje in de bekende ‘Gouden Boekjes’ serie. Het verhaal lijkt een hedendaagse variant op de avonturen van Kleine Sjang, het bekende Chinese jongetje dat door Frances Lattimore sinds de jaren 50 van de vorige eeuw veel kinderen bekend heeft gemaakt met het leven op het Chinese platteland in die tijd. Net zoals Kleine Sjang wil Kleine Ping vooral met zijn vriendjes spelen en werkt zichzelf daardoor in de nesten, maar uiteindelijk komt alles weer goed.

Kleine Ping is een Chinees jongetje die een krekel in een kooitje heeft. Hij speelt graag met zijn vriendjes in de smalle straatjes van Peking. Als Kleine Ping op een dag een boodschap voor zijn moeder gaat halen, komt hij in een sportfeest op het grote plein terecht. Daar loopt alles niet helemaal zoals het zou moeten, maar gelukkig redden Kleine Ping en zijn vriendjes zich eruit.

Paul Steenhuis, Gouden Boekjes 2008, leeftijd 3-8 jaar, ISBN 9789047602576.

3) Winky en het paard van Sinterklaas

Tamara Bos is een Nederlandse scenario- en kinderboekenschrijfster, onder andere bekend van haar filmbewerkingen van Pluk van de Petteflet en Minoes. Ze bewerkte ook haar eigen Winky-boeken tot twee films, ‘Winky en het paard van Sinterklaas‘, en ‘Waar is het paard van Sinterklaas?‘, beide te streamen via iTunes.

In het eerste boek is Winky Wong net naar Nederland verhuisd, omdat haar vader hier een Chinees restaurant uitbaat. Ze vindt moeilijk aansluiting bij haar klasgenoten, en vindt troost bij een paardje in de wei bij haar huis. Winky wil graag een eigen paard, maar hoeft deze niet van haar ouders te verwachten. Ze leert over Sinterklaas en besluit aan hem een paard te vragen. Als Winky na school een wit paard aan haar fiets vastgebonden ziet denkt ze dat haar wens in vervulling is gegaan. Het blijkt een misverstand, maar het komt goed en Winky krijgt een paard om voor te zorgen.

Tamara Bos, Uitgeverij Leopold 2002, leeftijd vanaf 4 jaar, ISBN 9789025857073.

4) De ontdekking van China

Rabban is geboren in China en wordt geadopteerd door Nederlandse ouders. Als hij 15 jaar is bezoekt hij zijn geboorteland voor het eerst weer. Hij reist het land door met een Chinese gids, meester Kong, en diens kleinzoon. Tijdens deze reis leert Rabban van alles over zijn geboorteland, van de geschiedenis tot toeristische trekpleisters en gewoonten & gebruiken. Als lezer wordt je op deze reis meegenomen.

Het verhaal wordt regelmatig onderbroken door korte stukjes tekst met weetjes en uitleg over wat er wordt gezien en beleefd tijdens de reis door China. Ook staan in het boek veel foto’s. Daarmee is het geen droge opsomming van wetenswaardigheden over een land, maar een divers geheel – en daarmee interessant voor de doelgroep, kinderen vanaf een jaar of tien.

Jan van der Putten, Uitgeverij Tutti 2014, leeftijd vanaf 10 jaar, ISBN 9789461751966.

5) Het geheim van groep 3

Dit boek gaat niet over China en speelt zich er ook niet af. Het is onderdeel van de serie “Voorleeskwartier”. Auteur Selma Noort koos echter bewust voor Chinese hoofdpersonen, de broertjes Chen en Ho, omdat ze Nederlandse kinderen met een Chinese achtergrond ondervertegenwoordigd vond in de jeugdliteratuur. Ze maakte van deze tweeling het soort jongetjes dat iedereen wel als vriendje zou willen hebben.

Dit deed ze heel bewust omdat ze zag dat Chinese Nederlanders vaak uitgelachen en belachelijk gemaakt werden. “Als Nederlandse volwassenen zich nu eens gedragen en ophouden met dat stomme gegniffel en die versleten grapjes over, in dit geval, Chinezen, dan geven we onze kinderen tenminste een duidelijke boodschap mee.” Die boodschap gaf Noort met de hoofdpersonen Chen en Ho, en daarmee liep ze een aantal jaar voor op de huidige vraag naar inclusiviteit. Lees hierover meer in een blog dat Selma Noort hier zelf over schreef.

Selma Noort, Uitgeverij Zwijsen 2011, leeftijd 4-12 jaar, ISBN 9789048709960.

6) Kleine Ming en de Gouden Krekel

Het eerste (en tot nu toe enige) kinderboek geschreven door Bettine Vriesekoop. In dit boek brengt zij haar ervaringen in China als tafeltennisster en haar interesse voor de Chinese cultuur en geschiedenis samen. Het boek is uitgegeven ter gelegenheid van de tentoonstelling “Ming. Keizers, kunstenaars en kooplui in het oude China”, gehouden in de Nieuwe Kerk te Amsterdam in 2013.

Het Chinese meisje Li Yang is een groot tafeltennistalent, en gaat naar de tafeltennisschool in een verre stad. Ze krijgt heimwee naar haar oma, en om haar op te beuren neemt de schooldirectrice haar elke zondag mee naar het museum. Hier leert ze alles over Ming-keizers en draken. De belevenissen van Li Yang worden afgewisseld met informatie over de Chinese cultuur en verhalen van Li Yangs grootmoeder.

Bettine Vriesekoop, Uitgeverij de Nieuwe Kerk Amsterdam 2014, leeftijd vanaf ca. 9 jaar, ISBN 9789078653448.

7) Chinese Feesten

De titel van dit boek dekt de lading: het boek legt de herkomst en manier van vieren van Chinese feestdagen uit in toegankelijk Nederlands. Het idee daarachter is dat veel Nederlandse kinderen zowel Nederlandse als Chinese feestdagen vieren, om wat voor reden dan ook. Dit boekje vertelt meer over de herkomst van de belangrijkste Chinese feestdagen; het Drakenbootfestival, het Midherfstfestival (in het boek Maanfeest genoemd) en natuurlijk Chinees Nieuwjaar.

Dit boek is leuk om voor te lezen aan jonge kinderen, maar kinderen kunnen dit boekje al redelijk snel zelf lezen door het eenvoudige taalgebruik en de korte zinnen.

Ubbo van Dijk, Ming Ya Books 2008, zelf te lezen vanaf ca. 7 jaar, ISBN 9789072179265.

8) Yin en Yang

Mayka-Ling is de dochter van een belangrijke Mandarijn in het oude China en zijn derde vrouw. Ze woont in een yamen, een groot gebouwencomplex, en daar nog nooit buiten geweest. Mayka-Ling vertelt in de ik-vorm over haar leven in de yamen, waarbij onderwerpen als voetenbinden, concubines en daarmee de beroerde positie die vrouwen in het oude China hadden, niet geschuwd worden. Het is een spannend verhaal met veel wendingen voor de veertig pagina’s die het boek telt.

Dit boek is onderdeel van de cultuurhistorische reeks van uitgeverij Droomvallei, naast titels als ‘Maryam, het bedoeïenenmeisje’ en ‘Jantje – zestien jaar gevangen op Java’. Yin en Yang past binnen die serie. Het is een verhaling van gezinsleven en het coming of age van een jong meisje in een voor veel Nederlanders vreemde cultuur.

Nienke Pool, Droomvallei Uitgeverij 2017, leeftijd 10+, ISBN 9789491886638

9) Drie keer maakt een Tijger

De titel van dit boek is gebaseerd op een Chinees spreekwoord: drie mensen maakt een tijger (sān rén chéng hǔ). Als je maar lang genoeg over iets praat, worden alle geruchten waarheid. Auteur Bea de Koster deed inspiratie op voor de tien verhalen die deze bundel vormen tijdens een reis door China. Achterin het boek staat een verklarende woordenlijst.

De verhalen spelen zich af in het oude China en gaan onder andere over de zoon van een mandarijn die zijn dorp van overstromingen weet te redden, soldaten die de Grote Muur bewaken en spoken zien ronddwalen, een meisje waarvan de voeten worden gebonden maar die desondanks voor haar eigen vrijheid kiest, over het ontstaan van rijstwijn, en hoe de Qin-keizer met een groot leger van terracotta strijders begraven wilde worden.

Bea de Koster, Querido 2003, leeftijd 10+, ISBN 9789045100647.

10) Ergens tussen China en de wereld

Belgische adoptiemoeder Mieke Wissels heeft met dit boek op een originele manier antwoorden willen geven op vragen die veel adoptieouders en hun kinderen zichzelf stellen. Het boek vertelt twee verhalen in twee kleuren tekst. In blauwe tekst lezen we het verhaal van een echtpaar dat graag een kindje wil, maar hun kinderwens niet in vervulling zien gaan. In het rood lezen we over een Chinees meisje waar de moeder veel van houdt, maar niet voor kan zorgen. In het begin van het boek lopen deze verhaallijnen langs elkaar, maar gaandeweg verstrengelen de levens van de personages zich met elkaar.

Dit boek is bedoeld als aanzet voor ouders en kinderen om samen over adoptie na te denken en te praten. Ook geeft het antwoord op veelgestelde vragen over adoptie. Denk aan vragen over het verloop van een adoptieprocedure, redenen waarom biologische ouders een kind afstaan, en wat een rootsreis is.

Mieke Wissels, Standaard Uitgeverij 2011, leeftijd van 6-9 jaar, ISBN 9789025857073.

Deze lijst is ongetwijfeld niet-uitputtend. Als je een ander noemenswaardig Nederlandstalig kinderboek over China kent dat in dit overzicht niet zou mogen ontbreken, deel het dan gerust in een reactie onder dit blog.

Dit artikel werd op maandag 29 maart 2021 gepubliceerd op China2025.nl, een crowdblog gemaakt voor en door Nederlandse China professionals. Het blog heeft als doel om het Nederlandse China netwerk te stimuleren door ervaringen en kennis uit te wisselen. De artikelen die ik schrijf voor China2025.nl plaats ik ook op JudithinChina.com.