De laatste tijd staan de media er bol van: zogeheten ‘superfoods’: voedingsmiddelen die een bijzonder hoge voedingswaarde en allerlei gezondheidsbevorderende eigenschappen zouden hebben. Het is natuurlijk goed om te letten op de voedingswaarde van de dingen die je eet. Maar de term superfood wordt vooral als marketingtrucje ingezet door slimme verkopers, om goedgelovige mensen die in hun gezondheid willen investeren geld uit de zak te kloppen. Ze willen je laten geloven dat exotische dingen zoals macapoeder, incabessen, spirulina, chiazaad en quinoa onmisbaar zijn in een gezond eetpatroon.
In China zijn superfoods niet nieuw een ook geen hype. Verschillende voedingsmiddelen met bijzonder positieve effecten op de gezondheid en het lichaam zijn hier al eeuwenlang een vast onderdeel van de voedings- en gezondheidscultuur. Dit zijn veel dingen die in het westen niet als zodanig bekend zijn, waardoor je er lang niet zoveel voor betaalt als voor de geïmporteerde en over-gehypte superfoods in het westen. Onderstaande Chinese ‘superfoods’ kun je in Nederland in de meeste toko’s vinden, en dat ook nog eens voor een redelijke prijs:
1) Gojibessen heten in het Chinees gǒuqǐzǐ en worden al eeuwenlang gebruikt in Chinese medicijnen, toegevoegd aan kruidendrankjes en aan gerechten voor mensen die herstellen van een ziekte. De bessen zitten vol met dingen als aminozuren, caroteen, rutine en polysachariden – wat trouwens allemaal wel erg medisch klinkt. In China gelooft men dat vrouwen tijdens de menstruatie gojibessen moeten eten om de afname van ijzer en energie in het lichaam door het bloedverlies te compenseren. In het westen is de bes nu ook ontdekt als superfood, en betaal je er de hoofdprijs voor. Op superfood.nl kost 500 gram gojibessen €19,95. In de supermarkt om de hoek betaalde ik er hier 50 yuán voor (± €6).
2) Chinese yam heet in het Chinees shānyao, wat letterlijk ‘bergmedicijn’ betekent. Het is een essentieel onderdeel binnen de TCM (Traditional Chinese Medicine) omdat het een gunstige werking op de nieren heeft, wat een essentieel orgaan is binnen de TCM-leer. Daarnaast veroorzaakt Chinese yam geen ‘innerlijke hitte’, iets dat als bijzonder ernstig gezien wordt binnen de TCM-leer. Teveel innerlijke hitte zou het lichaam namelijk helemaal uit balans brengen. Omdat het op vrijwel alle kwaaltjes een positief effect zou hebben wordt Chinese yam verwerkt in allerlei Chinese medicijnen, en zelf in dieetpillen. Om deze yam in te nemen hoef je echter geen dure pillen uit China over te laten vliegen. Chinezen doen de yam in plakjes in hun noedelsoep en verwerken hem gekookt of gebakken in groentegerechten. Je kunt er ook een lekkere Japanse pannenkoek van maken. In een Nederlandse toko kost Chinese yam ca. €4,50 per kilo.
3) Kuding blad (kǔdīngyè) wordt in China als thee gedronken om gifstoffen af te drijven. Het blad heeft een positieve werking op de ogen en het hoofd, verlicht hoest en slijmvorming en wordt daarom aangeraden bij verkoudheid en zelfs bij bronchitis. Daarnaast zou kuding de bloedcirculatie bevorderen en een verlagend effect hebben op bloeddruk en cholesterol. De thee wordt in China ook wel ‘natuurlijke gezondheidsthee’ en ‘lang leventhee’ genoemd. Deze thee is alleen geschikt voor die-hards: kuding heeft een bijzonder bittere smaak met een iets zoete afdronk. Mocht de lokale toko geen kuding verkopen: het is het ook online verkrijgbaar, onder andere via eBay. De prijs varieert tussen de €5 en €12 per pak.
4) Judasoor heet in het Chinees ‘zwarte oor paddenstoel’ (hēimù’ěr) en wordt meestal gedroogd verkocht. De gedroogde paddenstoelen worden in water geweekt, waarna ze in een keur aan gerechten kunnen worden verwerkt. Judasoor heeft een goede werking op de longen, en wordt aangeraden bij longproblemen en verkoudheid. Judasoor wordt in China vaak geroerbakt met varkensvlees en ei of verwerkt in soep. Een populaire bereidingswijze onder Chinese jongeren, is judasoor omscheppen met een beetje wassabi en dat zo opdienen. Judasoor komt in Nederland het hele jaar voor in het wild, vooral op vlierbomen. Als je liever niet zelf het bos afstruint om deze paddenstoelen te gaan plukken maar een zakje gedroogde wilt kopen, kan dat bij de Chinese toko voor ruim €2 per 100 gram.
5) Ingemaakte groenten (xiáncài) worden in China meestal bij het ontbijt gegeten. Een standaard ontbijt bestaat uit een kommetje gierst- of rijstepap met daarbij ingemaakte groeten en een in thee hardgekookt ei (cháyèdàn). Wat maakt ingemaakte groenten een superfood? Het fermentatieproces, waardoor de groenten gemakkelijker verteren en wat de voedingswaarde doet toenemen. Het sap van ingemaakte kool werd duizenden jaren geleden al verwerkt in Chinese medicijnen. Het is natuurlijk het gezondst om je groenten zelf in te maken, omdat aan kant-en-klare potjes ingemaakte groenten allerlei chemische middelen worden toegevoegd. Eenvoudige recepten vind je hier.
6) Ginseng wordt in het Chinees rénshēn genoemd. Rén betekent ‘mens’ en shēn ‘essentie’. Uit deze naam blijkt dat ginseng als bijzonder belangrijk wordt gezien in de Chinese kruidenwereld, het wordt ook wel ‘allesgenezer’ genoemd. Ginseng helpt tegen vermoeidheid, werkt ouderdomsverschijnselen tegen en zou zelfs de levensduur bevorderen. De plant heeft invloed op de bloeddruk, de stofwisseling en het immuunsysteem. Van de ginsengplant wordt alleen de wortel gebruikt, deze wordt onder andere verwerkt in voedingssupplementen. Het drinken van een kopje ginsengthee per dag, waarbij een theelepel ginsengpoeder wordt opgelost in water, zou een algemeen versterkend, reinigend en weerstandsverhogend effect hebben. Producten met ginseng zijn zowel in China als in Nederland niet goedkoop. Bij de Tuinen kost 80 gram poeder €5.99. Op speciale superfood sites worden veel hogere prijzen gevraagd.
Het is eigenlijk te gek voor woorden, denk je soms… Maar denk eens aan boerenkool, een supergezonde groente boordevol vitamine C en kalium, die buiten Nederland wel heel lastig te vinden is.
De quinoa die je noemt is in Nederland al moeilijker te verkrijgen, en in de eko- winkels is de prijs al bijna verdubbeld.
Ja, de wereld van gezonde voeding groeit… en dat is ook goed. Niet overdrijven, dat is dan wel weer een puntje.