Dat ze in China niet wars zijn van politiek getinte campagnes heb ik hier al meerdere keren besproken (zie hier en hier). Maar wisten jullie dat de Chinese overheid haar burgers ook graag op meer algemene gebieden opvoedt? Dat doen ze op openbare plaatsen waar mensen uit alle lagen van de samenleving er niet omheen kunnen, bijvoorbeeld in de metro in Beijing.

Hoewel de eerste metro’s in Beijing al sinds 1969 rijden is het metronetwerk pas de afgelopen paar jaar aanzienlijk uitgebreid, waardoor de hele stad en een deel van de buitenwijken sinds kort per metro bereikbaar is. Voor het luttele bedrag van 2 yuán per ritje, ongeacht de afstand, hoeven ook de lagere klassen van de samenleving het niet te laten. Het is fantastisch dat snel, efficiënt en modern vervoer beschikbaar is voor alle inwoners van Beijing. Een nadeel is dat mensen die tot voor kort in aftandse bussen over landweggetjes reisden, zich nu aan moeten passen aan een moderne en schone manier van vervoer. Een aanpassing die er niet één-twee-drie is gemaakt.

In Shanghai heb ik eens een stel ouders gezien dat hun zoontje in de metro liet plassen. Nu is het niet ongebruikelijk om kinderen die nog niet zindelijk te zijn een kāidāngkù (splitbroek) te laten dragen waardoor ze altijd en overal hun behoefte kunnen doen, plassen in een volle metro is natuurlijk een ander verhaal. Ik moest helemaal ergens anders gaan staan omdat het sijpelende plasje urine wel erg dichtbij kwam. Daarnaast is het in een drukbevolkt China met een al even drukke metro eerder regel dan uitzondering dat de coupés bomvol staan. Bij overstaphaltes staat in- en uitstappen dan ook gelijk aan oorlog: nog voordat mensen uit hebben kunnen stappen dringt de instappende menigte de coupés al binnen. Iets dat natuurlijk helemaal niet kan als er nog een horde mensen uit moet stappen. De overheid heeft daarom de pakkende term xiānxià hòushàng! (eerst eruit, dan erin!) bedacht, wat wordt omgeroepen op drukke stations. Maar het helpt voor geen meter, want mensen lijken zich alleen maar fanatieker door de nog uitstappende passagiers heen naar binnen te willen wurmen. Voor mij is het soms bijna een sport om mensen die nietsontziend naar binnen dringen ruw omver te lopen. Ze vragen er in mijn ogen zelf om.

Om beschaafd gedrag op een wat interessantere manier onder de aandacht te brengen, heeft de overheid een serie filmpjes gemaakt die op videoschermen in de metro worden uitgezonden. Zie hieronder hoe mensen zich geacht worden te gedragen in het (openbaar) vervoer in China. Een grappig rond kereltje maakt op een olijke manier duidelijk wat beschaafd gedrag is in het openbaar vervoer en in de openbare ruimte. En benadrukt dat je vooral geen zwarte taxi moet nemen, want dan zal het slecht met je aflopen.