Ik heb vier jaar Chinees en Internationale Communicatie gestudeerd in Nederland en vervolgens een jaar Chinese taal in Beijing. Daarna ben ik die taalkennis direct actief toe gaan passen in mijn werkende leven, waarvan ik zes jaar in China heb gewerkt. Wat ook helpt, is dat de voertaal bij ons thuis Chinees is. Ik heb een solide basis van de Chinese taalkennis gelegd, en heb ik die gedegen toegepast in alle aspecten van mijn leven. Dat is nodig om de taal goed te beheersen, alleen studie voldoet niet.

Toch zal ik niet zeggen dat ik vloeiend Chinees spreek. Mijn Chinees heeft een Beijing-accent, en wordt daarom buiten de hoofdstad (bijvoorbeeld in Wuhan of op het platteland van Shandong) heel anders ervaren dan door mensen die het ABC (Algemeen Beschaafd Chinees, standaard Mandarijn) goed beheersen. Ik durf wel te zeggen dat ik mijzelf heel goed verstaanbaar kan maken ik China, maar ik ken mijn eigen beperkingen.

Als je lang in/met China werkt, kom je in situaties waarin je je Chinees professioneel moet gebruiken, of een presentatie moet houden. En dat is een heel ander verhaal dan een gesprek voeren, met vrienden praten , een taxichauffeur vertellen waar je heen wilt, of ergens om vragen in een winkel.

Toen ik eens deelnam aan een evenement in Henan (waar door het lokale dialect algehele verwarring ontstond over mijn afkomst – maar dat terzijde) gaf een buitenlander daar een presentatie in het Chinees. Hij was het kind van Zuid-Amerikaanse diplomaten (ik ben het exacte land vergeten), geboren in Beijing en woonde daar tot hij naar de middelbare school ging. Alle buitenlanders in de ruimte die hem hoorden spreken waren het unaniem eens: zijn Chinees was vloeiend.

Toen ik dat met twee Chinese collega’s besprak, haalden die hun schouders op. Zij waren niet onder de indruk. Niet alleen hoorde je aan het accent van deze man direct dat hij niet uit China kwam, ook was hij totaal onbekend met de manier van spreken tijdens het presenteren in het Chinees. Chinese presentaties en speeches zijn doorspekt met standaard uitdrukkingen en zegswijzen, en de intonatie die gebruikt wordt geeft aan wanneer er iets belangrijks komt, of wanneer iemand bijna klaar is met spreken. Deze man sprak zeer verstaanbaar en zijn woordenschat was groot, maar hij had geen ervaring met al deze zaken. En daarom was zijn presentatie matig, vonden mijn collega’s.

De les die ik hieruit trok? Je moet je eigen Chinees niet overschatten, maar je moet ook niet naar jouw taalvaardigheden kijken vanuit je eigen perspectief. Als je durft te zeggen dat je Chinees vloeiend is, dan kun je dat eigenlijk alleen met droge ogen doen als je weet dat het zo door de Chinezen ervaren wordt.