Er zijn veel tips over het succesvol opvoeden van een tweetalig kind. Want als papa en mama verschillende talen spreken, pikt niet ieder kind die automatisch allebei even snel op. Wat ik zelf veel zag (en nog steeds zie) in mijn omgeving, is dat kinderen van ouders die verschillende talen spreken, sterk zijn in één van die twee talen. De tweede taal begrijpen ze doorgaans goed, maar spreken ze zelf niet pro-actief.

Nu ik zelf een gezin heb waarin twee talen gesproken worden, kan ik eigen ervaringen delen.

Eerst wat zaken die je in alle lijstjes voor het succesvol opvoeden van een meertalig kind terug ziet komen:

• Eén ouder één taal – wees duidelijk in welke ouder welke taal met het kind spreekt, en wijk daar niet vanaf
• Spreek alleen een taal die je écht goed beheerst met je kind
• Zorg dat het kind beide talen even vaak hoort
• Praat veel en let op correct taalgebruik (zinsopbouw, grammatica, intonatie)
• Gebruik taalspelletjes, tekenfilmpjes, voorlezen etc. om taalverwerving leuk te houden

Omdat Zhang Yang de eerste periode nadat we terug naar Nederland waren gekeerd, steeds drie maanden af en aan in Nederland en China was, sprak ons zoontje aanvankelijk alleen Nederlands. Het Chinees kwam niet vanzelf, dat heeft wat tijd gekost. Steeds als ik merkte dat ons zoontje Chinees beter begon te begrijpen, waren de drie maanden voorbij en ging Zhang Yang weer voor drie maanden weg. Dat is natuurlijk niet opbouwend.

Sinds Zhang Yang volledig in Nederland woont, is het Chinees van ons zoontje echter met sprongen vooruit gegaan. Ik herinner me nog goed de eerste keer dat hij bewust iets in het Chinees tegen Zhang Yang wilde zeggen. Het was ’s ochtends vroeg in een weekend, we zaten samen te ontbijten en Zhang Yang was nog niet opgestaan. Het begon buiten heel hard te regenen, en daar was ons zoontje als klein kind van onder de indruk. Hij zei tegen mij: “Het regent, in het Chinees is dat xiàyǔ!” Ik zei dat dat klopte, waarop hij zei: “Ik ga naar papa toe en zeggen, bàba, xiàyǔ le!” Waarop hij daad bij het woord voegde.

Inmiddels spreken vader en zoon volledig Chinees met elkaar, waarbij alleen de grammatica van ons zoontje nog wat verbetering behoeft. Maar dat geldt ook voor kinderen van nog geen vier die alleen Nederlands spreken – ook taalvaardigheid wordt langzaam volwassen.

Ik denk dat het bij ons zo soepel gaat omdat de verdeling van taalgebruik heel duidelijk is:

• Ik spreek Nederlands met ons zoontje, Zhang Yang spreekt Chinees met hem
• Buiten (met familie/vrienden, op het kinderdagverblijf) is de hoofdtaal Nederlands
• Thuis is de hoofdtaal Chinees, omdat Zhang Yang en ik Chinees met elkaar spreken
• Ook thuis spreek ik altijd Nederlands met ons zoontje

Nu is dat in het ene gezin makkelijker dan in het andere. In veel tweetalige gezinnen die ik ken, is de voertaal tussen beide ouders niet de moedertaal van één van de twee, maar Engels. Beide ouders spreken hun eigen moedertaal met hun kinderen, maar daarnaast is de voertaal thuis Engels. Zo’n extra taal – ook nog eens niet de moedertaal van de gezinsleden – maakt het lastiger.

Bij gezinnen waarbij een extra cultuur komt kijken (denk bijvoorbeeld aan een Nederlandse ouder die een Indische of Surinaamse achtergrond heeft), wordt het nog lastiger. Ons zoontje spreekt met mijn familie en vrienden Nederlands, maar als de voornaamste voertaal daar Marokkaans of Papiaments zou zijn, was het taalgebruik en daarmee de taalverwerving al veel minder eenduidig.

Mijn tips zijn daarom, naast wat je in alle standaard lijstjes al vindt: beperk jezelf tot twee of hooguit drie talen, en wees daar consequent in. En als het lastig blijkt omdat jouw gezinssituatie dat niet makkelijk toelaat, maak er dan geen halszaak van. Wanneer je té hard hamert op taalverwerving is het niet leuk meer, en dat werkt alleen maar averechts.

De winnaar van de winactie uit het vorige blog is Lydia! Zij heeft inmiddels bericht ontvangen van Drukwerknodig.