Als in Nederland blijkt dat ik Chinees spreek, zijn de reacties meestal pure bewondering. “Wow, dat jij dat kan, Chinees is toch hartstikke moeilijk!”. De algemene perceptie is dat Chinees een moeilijke taal is, en in principe is dat ook zo. Hoewel de grammatica van het Mandarijn vrij simpel is – zeker in vergelijking met Nederlandse grammatica – is het niet eenvoudig om uitspraak van de vier tonen accentloos te leren beheersen.

Sommige mensen zeggen dat Chinees leren een makkie is, maar deze mensen hebben meestal een verborgen motief, bijvoorbeeld het verkopen van een ‘revolutionaire’ methode die je voorhoudt dat je in een paar weken tijd aardig uit de voeten zult kunnen met al die ingewikkelde karakters.

Want dat is de grootste uitdaging in het leren van Chinees: het schrift. Ook na de vereenvoudiging van de karakters in 1949, is het leren daarvan geen sinecure. Nu zijn er genoeg mensen die alleen Chinees verstaan en spreken, en dat moeilijke schrift laten voor wat het is. Zij gebruiken alleen Hànyǔ pīnyīn; het transscriptiesysteem om Chinese karakters in westers schrift weer te geven. Maar mensen die geen Chinees kunnen lezen en schrijven, kennen in mijn optiek geen Chinees.

Om de krant enigszins te kunnen lezen moet je toch wel zo’n twee- tot drieduizend karakters kunnen herkennen, en dat kan alleen door ouderwets stampwerk. Wat zal ik een uren hebben besteed aan het schrijven van de karakters, alle strepen in de juiste volgorde, steeds maar weer opnieuw totdat het een automatisme werd.

In de huidige digitale samenleving schrijf je echter bijna niet meer. Niet in het Nederlands en ook niet in het Chinees. Daarom is mijn schrijfvaardigheid weggezakt, ik typ nu vrijwel alles en dan kun je gemakkelijk het juiste karakter kiezen op basis van het pīnyīn (lees daarover meer in dit blog). Wel jammer, want ik vind karakters prachtig en het schrijven daarvan mooi om te doen.

Daarom vandaag een overzicht van mijn favoriete Chinese karakters. Deze verschillen in complexiteit, maar ik vind ze allemaal even bijzonder.

Laten we beginnen met het aller-moeilijkste karakter dat er nog gebruikt wordt in het hedendaagse Chinees:

齉 nàng

Dit betekent “nasaal praten omdat de neus verstopt zit”.

NB: Je zult vaak vinden dat een karakter dat uitgesproken wordt als biáng het aller-moeilijkste karakter is. Ik neem biáng bewust niet op in dit lijstje om drie redenen: het karakter lijkt alleen bedacht te zijn om maar zo moeilijk mogelijk te zijn en heeft geen betekenis die daadwerkelijk wordt gebruikt in het Chinees, het karakter wordt zo weinig gebruikt dat je het niet niet kunt typen, en het karakter wordt niet gebruikt in het vereenvoudigd Chinees. Meer achtergrondinfo over biáng vind je hier.

Ook leuk zijn de karakters die die uit drie keer hetzelfde radicaal bestaan. Eén daarvan vormt de eerste helft van de Chinese naam van mijn zoon, maar er zijn er veel meer:

Dan zijn er nog karakters die er voor een ongetraind oog precies hetzelfde uitzien, maar toch wezenlijk anders zijn in uitspraak en betekenis. Kun je het verschil zien?

Er is een karakter waarvoor geen specifieke uitspraak is. Het staat bekend als ‘dubbel geluk’, omdat het uit twee keer het karakter voor geluk (喜) bestaat, en wordt ook zo benoemd in het Chinees: shuāng​xǐ.

Dubbel geluk is een huwelijk, dit karakter is dan ook vast onderdeel van versieringen tijdens een Chinese bruiloft. Dit karakter kan niet worden getypt, daarom voeg ik het in als afbeelding:

Wat is jouw favoriete Chinese karakter?