In de internationale media verschijnen zoveel artikelen over China dat het bijna niet bij te houden is. Veel van deze artikelen zijn goed geschreven en geven goed weer wat huidige ontwikkelingen in de Chinese maatschappij zijn. Wanneer je als buitenlander in China woont, maak je deze ontwikkelingen zelf direct mee. Het is interessant om wat je in de media tegenkomt dan af te zetten tegenover wat je zelf meemaakt in het dagelijks leven.

Eén van de dingen is de manier waarop China tegen zaken als nationaliteit en Chinees-zijn aankijkt. Zaken waar je als buitenlander in China niet over nadenkt, totdat je een half-Chinees kind op de wereld zet.

Artikelen:

1) How Mixed Chinese-Western couples were treated a centry ago (Asia Society)
2) The upper Han (The Economist)
3) When a child has parents from different countries, choosing a nationality can be a challenge (Global Times)
4) Visa complexity vexes parents of dual nationality Chinese children (LA Times)
5) China wants taxes paid by citizens living afar (NY Times)

Laten we voorop stellen dat het tegenwoordig allemaal veel makkelijker is dan honderd jaar geleden, toen Chinees-westerse koppels een rariteit waren en zelfs werden gediscrimineerd. Dat ging zover dat westerse vrouwen die met een Chinese man trouwden, door hun huwelijk hun eigen staatsburgerschap konden verliezen (artikel 1).

Omdat zowel China als Nederland geen dubbele nationaliteit erkent, moet je als ouders kiezen welke nationaliteit je je kind geeft. Als je besluit om voor de Nederlandse nationaliteit te kiezen lijkt het makkelijk: bij de Nederlandse ambassade kun je een paspoort voor de pasgeborene aanvragen. Daarmee ben je er echter bij lange na niet: China heeft een duidelijke mening over nationaliteit en regels over haar burgers die daar al dan niet onder vallen (artikel 2).

In dit blog vind je meer informatie over zaken die je als ouders van een half-Chinees kind in overweging moet nemen voordat je een keuze voor de nationaliteit maakt. De keuze voor Chinese of Nederlandse nationaliteit hangt van een aantal zaken af, onder andere of je van plan bent om in China te blijven wonen, of je als gezin (op termijn) in Nederland te vestigen.

Als je je kinderen in China op wilt voeden en daarom recht wilt hebben op toelating tot een Chinese school en gezondheidszorg, heeft je kind een hùkǒu registratie nodig. Dit is de registratie in het Chinese gezinsregister, die geldt voor alle Chinese staatsburgers. Voor een hukou registratie is een naam in Chinese karakters vereist op het geboortecertificaat. Als je je kind officieel een westerse naam in westers schrift wilt geven, kan hij/zij niet in de hukou van de Chinese ouder worden geregistreerd.

Let wel: als je wilt dat je kind naar een internationale school in China gaat, is het Chinese staatsburgerschap juist een belemmering (artikel 3).

Daarnaast ben je, wanneer je voor de Chinese nationaliteit kiest, ook als buitenlandse vrouw gebonden aan de Chinese wet op geboortebeperking. Sinds dit jaar mogen Chinezen twee kinderen krijgen, maar als je aan de tweede wilt beginnen moet je daarvoor toestemming vragen bij het gezinsplanningsbureau. En als je al twee kinderen hebt kun je gedwongen worden een abortus te ondergaan als je voor de derde keer zwanger raakt (en ook voor dat kind de Chinese nationaliteit kiest).

Voor mij als Nederlandse is “Baas in eigen buik” zo’n basisrecht dat het niet in me op zou komen om de CCP zeggenschap te geven over mijn plannen voor gezinsuitbreiding. Voor Nederlanders is dit principe zo basaal, dat het aanvankelijk niet in je opkomt dat er in andere landen beperkingen gelden op dit gebied. Nu hebben wij andere redenen om de Nederlandse nationaliteit te willen voor ons kind, maar ook als dat niet zo zou zijn, zou dit zeker meespelen.

China erkent geen dubbele nationaliteit, maar tegelijkertijd erkent China alle kinderen die, waar dan ook ter wereld, worden geboren uit minstens één Chinese ouder, automatisch als Chinees (artikel 4). Dat betekent dat als ik een Nederlands paspoort aanvraag voor mijn kind, de Chinese autoriteiten deze niet erkennen. Het kind heeft immers een Chinese vader en is daarmee Chinees, dus kan het geen Nederlands paspoort hebben. Wanneer je een Nederlands paspoort aanvraagt voor je kind, moet je daarom afstand doen van de Chinese nationaliteit, een procedure die zo een paar jaar in beslag neemt.

Als je in de tussentijd China uit- en in wilt reizen met je baby, kan dat niet met het Nederlandse paspoort. Dat wordt in China immers pas erkend als je afstand van de Chinese nationaliteit hebt gedaan. Je kunt in het Nederlandse paspoort geen Chinees visum krijgen voor je kind, omdat het volgens de Chinese wet Chinees is. Om toch van je recht op vrij reizen gebruik te kunnen maken, dien je daarom een “Entry-exit permit” aan te vragen.

In Beijing kan dat bij de Entry-Exit Administration of Ministry of Public Security, maar in sommige steden moet je bij het lokale Public Security Bureau zijn. Deze permit is drie maanden geldig en hiermee kan je kind China één keer uit- en weer inreizen. Voor iedere internationale reis dient deze permit opnieuw te worden aangevraagd. Als je in Nederland woont, kun je bij de Chinese ambassade in Den Haag een multiple-entry permit aanvragen die twee jaar geldig is. Pas als je bewijs kunt overleggen van afstand van de Chinese nationaliteit, kun je een Chinees visum aanvragen voor je kind.

De Entry-Exit Administration is een Chinees overheidsorgaan dat service niet hoog in het vaandel heeft staan. Ze zullen je niet automatisch op de hoogte houden van de voortgang van de afstandsprocedure, en ook geen bericht sturen als de procedure is afgerond. Je moet hier zelf continu achteraan gaan. Dit is natuurlijk je eigen verantwoordelijkheid, maar ik voel hier sterk meespelen dat China het maar niks vindt dat ouders van gemengde kinderen afstand van de Chinese nationaliteit doen (artikel 2).

Wanneer je jezelf net in China vestigt besef je dat niet, maar ook als buitenlander kan de CCP vergaande invloed hebben op jouw gezinsleven. Zo erkent de CCP mijn kind automatisch als Chinees, terwijl ik duidelijk voor de Nederlandse nationaliteit heb gekozen. Daardoor heb ik iedere keer als ik, als Nederlandse, met mijn Nederlandse zoon China uit wil reizen, toestemming van de Chinese autoriteiten nodig, in de vorm van een Entry-exit permit.

Welkom in een totalitaire staat, waar de invloed van de overheid tot in de baarmoeder en ver daarbuiten (artikel 5) reikt. En waar Chinese burgers dat niet meer dan normaal vinden.

Als je de Nederlandse nationaliteit voor je kind kiest, is het aan te raden om de geboorteakte in te laten schrijven bij de afdeling Landelijke Taken van de Gemeente Den Haag. De procedure daarvoor is hetzelfde als voor andere internationale akten. Hier vind je een stappenplan aan de hand van de inschrijving van onze huwelijksakte.

In een later blog volgt meer informatie over de procedure om afstand te doen van de Chinese nationaliteit.

Eerdere blogs in deze serie ‘Wonen in China en de actualiteit’ lees je hier: (1) Stadsplanning in Beijing, (2) Luchtvervuiling.