Twee belangrijke voorwaarden die Chinese vrouwen aan een huwelijkspartner stellen, zijn dat de man een huis en een auto bezit. Nu kun je vanuit een westers perspectief Chinese vrouwen wegzetten als materialistisch, en dat is deze benadering in zekere zin ook. Maar dit komt voort uit iets dat in China veel onstabieler is dan in Nederland: de woningmarkt.

Eerder noemde ik tegen welke onzekerheden je in China aanloopt als je een huis huurt: contracten worden meestal voor een jaar getekend en je bouwt geen rechten op, ongeacht hoe lang je ergens woont. Je hebt daarom absoluut geen zekerheid; de huur kan in principe ieder moment worden opgezegd door de huiseigenaar. Ook is er geen limiet aan het verhogen van de huur. Aan het eind van ieder contractjaar heb je daarom extra onzekerheid over met welk bedrag de huur nu wel weer niet verhoogd zal worden. Maandelijkse huurbetalingen zijn in China ongebruikelijk, huur wordt meestal eens in de twee of drie maanden voldaan, waardoor je steeds in één keer een hele som geld gereed moet hebben. In kleinere steden zijn halfjaarlijkse of jaarlijkse huurbetalingen niet ongebruikelijk.

Daar komt nog bij dat huizen in China vaak verhuurd worden door makelaars. En zoals met alles in China, is dat een sector waar bedrijven komen en gaan. Er zijn een aantal gevestigde makelaarskantoren in het land, waarvan Wǒàiwǒjiā de grootste is binnen woningverhuur. Er zijn echter talloze kleine tussenpersonen actief, soms kleine start-ups die net beginnen. Zeker als je in een andere stad gaat wonen waar je minder bekend bent, kan het lastig zijn om het kaf van het koren te scheiden.

Toen we in Wuhan gingen wonen, tekenden we een huurcontract via een nieuw makelaarskantoor. Het bedrijf kwam uit Henan (dat had natuurlijk al een bel moeten doen rinkelen), maar ze waren er van overtuigd dat ze met hun nieuwe manier van werken heel China zouden veroveren. Ze vroegen namelijk geen bemiddelingskosten aan de huurder, wat gebruikelijk is, maar alleen aan de verhuurder. Aan ons als huurders werd alleen om de periodieke huurbetalingen gevraagd, plus één maand borg.

Deze nieuwe manier van werken bleek geen goed verdienmodel. Toen Zhang Yang laatst naar het makelaarskantoor ging om de driemaandelijkse huurbetaling te voldoen, zat er een heel ander bedrijf in de kantoorruimte. De receptioniste vertelde laconiek dat Zhang Yang niet de eerste was die voor de makelaar kwam: deze was een maand eerder na bijna failliet verklaard te zijn, met de noorderzon vertrokken. Met de borgsommen van alle huurders.

Navraag leerde dat wij niet de enige gedupeerden waren. We konden aangifte doen, maar de politieagent die we daar over spraken was eerlijk: een rechtszaak zou lang duren en veel geld kosten. Die ene maand borg zou lager uitvallen dan de kosten van een procedure. Gelukkig bleek de eigenaar van het appartement waar we wonen redelijk, hij vond het prima als we de huur direct aan hem zouden voldoen. Daar hoefden we ons dan weer geen zorgen over te maken.

Helaas is dit geen zaak op zich, dit gebeurt overal in China maar al te vaak. Dat wetende, is het niet onlogisch dat Chinezen een huis als zekerheid zien. En als een goede investering, omdat de markt de afgelopen decennia alleen maar gegroeid is, en huizen in waarde zijn blijven stijgen. Of dat buiten het centrum van steden als Beijing en Shanghai in de toekomst zal blijven gelden valt te bezien, maar dat is weer een heel ander verhaal.