Eerder schreef ik over de huisuitzetting waar Zhang Yang’s moeder in Shahe al lang op wacht. En hoe dit nu al jaren duurt, zonder uitzicht op een concrete datum. Inmiddels woont Zhang Yang’s moeder nog steeds in de courtyard in Shahe, en doen de wildste verhalen de ronde over waarom het allemaal zo lang duurt, en wat voor bestemming het dorp Xīnlìtún, waar de courtyard woning staat, wel niet zal krijgen.

Een stad waar meer dan 23 miljoen mensen wonen helemaal opnieuw vormgeven is een hele onderneming. En zo’n stad onderdeel laten worden van een de grootste superstad ter wereld, een zogeheten ‘megacity’ waar 130 miljoen mensen wonen, dat realiseer je niet in een paar jaar tijd. De planning en uitvoering daarvan nemen decennia in beslag. In dat opzicht is het misschien niet zo vreemd dat er niet binnen een paar jaar uitsluitsel is over wat er met Xīnlìtún, een dorpje van 100 huishoudens aan de rand van Beijing, zal gebeuren.

De afgelopen jaren hebben de inwoners van Xinlitun hun familie en vrienden die elders in Beijing wonen zien verhuizen vanwege stadsplanning. Dat begon meer dan twintig jaar geleden met het gebied binnen de tweede en derde ringweg, en breidde zich gaandeweg uit naar stadswijken buiten de vierde en zelfs vijfde ringweg. Xinlitun ligt echter aan de verre rand van Beijing, net binnen de zesde ringweg.

Zoals je ziet liggen de ringwegen naarmate je het centrum uit gaat steeds verder bij elkaar vandaan. Dat brengt een exponentieel groeiend aantal mensen met zich mee dat binnen iedere ringweg woont. Had de overheid tien jaar geleden nog genoeg financiële middelen om de bewoners die binnen de tweede en derde ringweg woonden goed te compenseren voor herlocatie, inmiddels is de economische situatie anders dan toen, en gaat het om een veelvoud aan huishoudens dat gecompenseerd dient te worden. De compensatie die mensen krijgen in ruil voor herlocatie, is dus veel kariger dan twintig jaar geleden.

Eén van de geruchten die rondgaan in Xinlitun, is dat de lokale overheid helemaal niet genoeg geld heeft om alle huishoudens te compenseren. En dat het daarom allemaal nog steeds niet opschiet.

Een ander gerucht gaat over wat de uiteindelijke bestemming van Shahe zal zijn. Een verhaal dat de ronde doet is dat een projectontwikkelaar een ouderenresort wil ontwikkelen, met daarnaast een indoor zwemparadijs en vakantiewoningen. Een ander verhaal is dat het militaire vliegveld dat in Shahe ligt uitgebreid gaat worden. Welke van deze twee scenario’s het uiteindelijk gaat worden, is doorslaggevend in hoe de huidige bewoners gecompenseerd zullen worden.

Projectontwikkelaars ruimen in China budget in om bewoners uit te kopen. Dit zijn vaak particuliere partijen waarmee onderhandeld kan worden. De meeste mensen hebben hier zelf geen ervaring mee, maar er is een hele industrie om uitzettingen heen ontstaan. Je kunt een professional inhuren die de onderhandelingen voor jou voert, voor een percentage van de afkoopsom.

In het andere scenario is wat minder ruimte voor optimisme. In totalitaire staat China is de wil van het leger wet. Als het leger zegt dat een dorp plaats moet maken voor uitbreiding van een militair vliegveld, dan gebeurt dat. Met het leger valt niet te onderhandelen, dus kun je niet anders dan de geboden som accepteren. Geen ruimte voor het inhuren van een professionele onderhandelaar.

Onlangs is door de overheid vastgesteld dat er in 2020 duidelijkheid moet zijn over de herinrichting van Shahe, en begonnen moet zijn met de herlocatie. Binnen de snelle ontwikkelingen in de ‘megacity’ die Beijing moet worden, is uitsluitsel nu ook wel echt nodig. Het ziet er dus naar uit dat Zhang Yang’s moeder binnen twee jaar weet wanneer ze weg kan, en waar ze vervangende woonruimte aangeboden krijgt.

Een grappig detail in dit alles? In China betalen grondeigenaren onroerendgoedbelasting op basis van de oppervlakte van hun grond. Dit staat vastgelegd in een onroerend goed boekje. Bij de vaststelling van het aantal vierkante meters waren mensen altijd geneigd om dit naar beneden af te ronden, om zo minder belasting over minder vierkante meters te betalen. Maar, nu de compensatie gebaseerd gaat zijn op het aantal vierkante meters, hebben mensen er spijt van als de haren op hun hoofd dat het aantal vierkante meters dat in dit boekje is vastgelegd, lager is dan de daadwerkelijke oppervlakte van hun courtyard.