Eerder kon je hier al een aantal keer lezen dat Chinezen nooit terughoudend zijn in het vragen naar mijn afkomst of mijn Chinese taalvaardigheden als ze me toevallig bij de bushalte zien staan of in de compound waar ik woon zie lopen. Nu duren die gesprekjes meestal vrij kort, ook omdat je jezelf snel uit de voeten kunt maken als het te gortig wordt met de vragen.

Als ik echter een taxi neem ontkom ik er niet aan: vanaf het moment dat ik instap kan de chauffeur gedurende de rest van de rit alle vragen die hij maar wil op me afvuren. En als ik de taxi samen met Zhang Yang neem, praten de chauffeurs nooit direct met mij, maar richten hun vragen aan hem. Het zijn altijd dezelfde vragen:

1) Ben je haar vertaler?

“Zo, een lǎowài !”, zegt de chauffeur meestal als gespreksopener. Waarna hij vaak verder gaat met: “Ben je haar vertaler?”. Als Zhang Yang daarop zegt dat ik zijn vrouw ben, is de chauffeur meestal verbaasd en volgen er natuurlijk veel meer vragen. Meestal gaan die over wat Zhang Yang dan wel niet voor werk doet, waarom we niet in Nederland wonen en hoeveel kinderen je mag krijgen als een buitenlandse ze voor je baart. De topper tot nu toe is een chauffeur die zei: “Als je uit Beijing komt en met een buitenlander getrouwd bent heb je zeker een eigen sìhéyuàn (traditionele Chinese courtyardwoning), waarom zou ze anders met je trouwen?”

2) Spreekt ze Chinees?

Al snel na de eerste vraag, vraagt de chauffeur of ik Chinees spreek. Ook als ik die vraag zelf in het Chinees beantwoord, blijft de chauffeur stug tegen Zhang Yang doorpraten, alsof ik er niet ben. Zelfs als ik er een grapje van probeer te maken door te zeggen: “Kijk maar uit wat je over me zegt want ik versta alles hoor!”, word ik niet bij het gesprek betrokken. Ik ben gestopt met dat vervelend te vinden, omdat chauffeurs met zo’n enorm bord voor hun kop toch geen interessante gesprekspartner zijn.

3) Komt ze uit Amerika of Rusland?

Voor veel Chinezen, zeker als ze wat ouder zijn, bestaat de wereld uit slechts drie landen: China, Rusland (vaak nog Sovjet-Unie genoemd) en de Verenigde Staten. Er wordt niet vaak gevraagd “Waar komt ze vandaan?”, omdat er negen van de tien keer vanuit wordt gegaan dat ik een Amerikaan of een Rus ben. Als Zhang Yang zegt dat ik uit Hélán kom beginnen veel chauffeurs over voetbal, en als blijkt dat ze minder goed geografisch onderlegd zijn helpt het meestal als Zhang Yang zegt dat ik uit Europa kom. Als zelfs dat geen lichtje doet branden, is de chauffeur meestal verbaasd dat iemand uit de Chinese provincie Hénán er zo westers uitziet…

4) Is ze docent Engels?

Ik moet de chauffeurs nageven dat deze vraag niet onredelijk is; het merendeel van de buitenlanders die in China wonen is docent Engels. Als Zhang Yang vertelt dat ik geen docent ben kijken ze een beetje vreemd, of vragen wat ik dan wel niet verdien met mijn andere baan. En geven als advies mee dat ik best in het weekend bijles kan geven, omdat Chinese ouders graag wat extra’s uitgeven om het niveau Engels van hun kroost bij te laten spijkeren door een blanke buitenlander.

5) Hebben jullie elkaar in het buitenland ontmoet?

Als eenmaal duidelijk is dat we getrouwd zijn, gaat de chauffeur er meestal vanuit dat Zhang Yang perfect Engels spreekt en dat we elkaar in het buitenland hebben ontmoet. Waarom, ik heb geen idee. Ik vraag me af of men daar ook vanuit zou gaan als ik een buitenlandse man zou zijn en Zhang Yang een Chinese vrouw? De meeste chauffeurs lijken niet te kunnen bevatten dat we elkaar in China hebben leren kennen maar goed, men lijkt ook niet aan te willen nemen dat ik Chinees spreek.

6) Hoeveel kinderen hebben jullie?

In China moet je deze vraag niet opvatten als inbreuk op je privacy, het is heel normaal als mensen vragen naar zaken die in Nederland als privé beschouwd worden, waaronder inkomen en voortplantingsdrift. Omdat bewuste kinderloosheid in China in principe niet bestaat, wordt deze vraag met het klimmen der jaren anders verwoordt. Vroegen de chauffeurs een paar jaar geleden nog “Heb je kinderen?”, tegenwoordig is het gelijk: “Hoeveel kinderen heb je?”.

Aan de ene kant is het wellicht onvermijdelijk dat Chinezen nieuwsgierig zijn naar buitenlanders en hun leven, zeker in een second tier stad zoals Wuhan, waar minder buitenlanders wonen dan in Beijing of Shanghai. Maar als je steeds weer dezelfde vragen voor je kiezen krijgt, meerdere keren per week zelfs, gesteld door wildvreemden, wordt het eerlijk gezegd gewoon vervelend.

Misschien kunnen we folders laten drukken met de antwoorden op al deze vragen, om uit te delen aan nieuwsgierige chauffeurs. Dat zou Zhang  Yang in ieder geval een hoop tijd schelen.