Hóngbāo zijn rode enveloppen met geld die in China van oudsher gegeven worden tijdens belangrijke levensgebeurtenissen. Verwacht geen barbecue of soepterrine als cadeau als je trouwt in China, op een bruiloft geef je een rode envelop met daarin een gepast bedrag. Zo ook tijdens Chinees Nieuwjaar, bij een geboorte, bij een overlijden, en bij andere belangrijke levensgebeurtenissen.

Dat het geven van hóngbāo ingewikkeld kan zijn, heb ik al eens besproken. Dus hoe kun je daar het beste mee omgaan? Vandaag wat regels en handvatten voor het uitwisselen van hóngbāo, om wat duidelijkheid in dit Chinese gebruik te geven.

Allereerst: de naam hóngbāo is heel letterlijk: hóng betekent rood, bāo envelop. De kleur rood staat voor geluk in China. Het gebruik wordt herleid tot een legende waarin een echtpaar koperen munten in een rode envelop onder het kussen van hun zoontje legde om te voorkomen dat hij meegenomen zou worden door demonen tijdens Chinees Nieuwjaar. De naam yāsuìqián (‘geld om druk op de duivel Su uit te oefenen’) wordt daarom ook wel gebruikt voor hóngbāo die tijdens Chinees Nieuwjaar gegeven worden.

Het gebruik komt voort uit tijden dat mensen in kleine gemeenschappen leefden, en hóngbāo gebruikt werden om belangrijke levensgebeurtenissen zoals een huwelijk of begrafenis als gemeenschap samen te bekostigen. Door de kosten middels hóngbāo te spreiden kon men een bruiloftsfeest betalen of een begrafenis goed organiseren. De enveloppen kwamen uiteindelijk altijd terug, omdat iedereen elkaars bijeenkomsten bijwoonde. Dat geldt in de vrijere samenleving van vandaag de dag minder, maar nog steeds tot op zekere hoogte.

De eerste regel voor het geven van hóngbāo is eenvoudig: je neemt de envelop met twee handen in ontvangst, bedankt de gever allerhartelijkst en opent de envelop nooit meteen, in het bijzijn van de gever. Later, als je alleen bent, kijk je pas hoeveel erin zit. Meteen bij de ontvangst kijken komt ontzettend hebberig en extreem onbeleefd over.

De tweede regel is ook eenvoudig: de biljetten die je in de envelop stopt moeten gloednieuw zijn, vers van de pers. Bij voorkeur geef je biljetten met opvolgende nummers, en het is helemaal mooi als de nummers van de biljetten op geluksnummers eindigen. In China zijn dat 9, 7, 3, 6, 2 en 8, waarvan 8 het beste geluksgetal is.

Het bedrag dat je geeft is net zo belangrijk, en afhankelijk van geluksgetallen en bijgeloof. Geef nooit (veelvouden van) 4, omdat dit absoluut een ongeluksgetal is in China (de uitspraak van vier klinkt net zoals het woord voor dood, sì). Waar het in Nederland lang gebruikelijk was om 25 gulden te geven, en daarna 25 Euro, zou men daar in China een verborgen boodschap in kunnen lezen: 250, èrbǎiwǔ, is namelijk slang voor dom/stom persoon.

Wat is dan wel gebruikelijk om te geven? Daar kan ik geen eenduidig advies in geven. De hoogte van het bedrag is sterk afhankelijk van hoe goed je iemand kent, hoe goed je relatie met iemand is, hoe welvarend het deel van China waar je jezelf bevindt is, en hoeveel je te besteden hebt. Goede bedragen zijn 8 en veelvouden daarvan, maar ook veelvouden van 2, 6 en 9 zijn goed. Als je nadruk op een bepaald geluksgetal wilt leggen, kun je ook 88, 66, 888, 666 (of veelvouden daarvan) geven. 8 en 6 zijn de beste geluksgetallen in China.

Stelregel hierin is dat je altijd geeft wat je eerder ontvangen hebt. Heb jij op de bruiloft van een vriend een envelop met 800 yuán gegeven? Dan kun je er donder op zeggen dat je precies dat bedrag terugkrijgt. Tijdens bruiloften zit er iemand bij de ingang van de feestzaal om de hóngbāo in ontvangst te nemen. Hij/zij houdt precies bij wie hoeveel geeft, zodat de rekening tijdens latere feestelijkheden elders precies vereffend kan worden. Hier geldt dat meer geven altijd mag, maar minder zeker niet.

Hóngbāo worden doorgaans van de oudere aan de jongere generatie gegeven, begrafenis-hóngbāo uitgezonderd. Voel je dus niet verplicht om een hóngbāo aan je Chinese schoonouders te geven, maar weet dat je tijdens Chinees Nieuwjaar kunt verwachten hóngbāo te krijgen van oudere familieleden. Stelregel is dat wanneer je zelf geld gaat verdienen, er verwacht wordt dat je ook hóngbāo gaat geven aan de jongere generatie.

Nu in China vrijwel al het betalingsverkeer digitaal loopt, is het gebruikelijk geworden om hóngbāo digitaal te geven. Via zowel WeChat als Alipay kun je sinds 2014 digitale hóngbāo versturen. Gemak dient de mens; ook als je de bruiloft van een kennis niet bij kunt wonen, kun je met een paar drukken op de knop toch de verwachtte hóngbāo versturen. En dat het werkt blijkt: volgens WeChat werden maar liefst 14.2% van alle hóngbāo die dit jaar tijdens Chinees Nieuwjaar werden gegeven, digitaal verstuurd. Hoe je digitale hóngbāo kunt versturen, lees je hier.