Hoe Chinezen omgaan met kleine kinderen kan wezenlijk verschillen van hoe we hier in Nederland doorgaans mee omgaan. Dat komt deels voort uit de omgeving waarin kinderen opgroeien, en uit de beschermende houding die men in China doorgaans heeft om het kostbare, enig kind veilig op te laten groeien. De weg oversteken in China gaat anders dan in Nederland, de openbare ruimte is er minder schoon, en daar ga je als ouders verschillend mee om.

Doorgaans zijn Chinezen veel beschermender over hun kinderen dan wij in Nederland. Dat merk je al tijdens de zwangerschap; eerder schreef ik uitgebreid over hoe ver dat kan gaan, en hoe ik daar zelf mee omging. Ook vlak na de bevalling gelden er strenge gebruiken, en in de eerste, jonge levensfase. Zodra een kind die eerste fase na de geboorte voorbij is, lijkt de houding echter te veranderen.

Vandaag een aantal opvallende zaken die in Nederland absoluut ondenkbaar – en in bepaalde gevallen bij wet verboden – zijn, die in China de normaalste zaak van de wereld zijn als het om kinderopvoeding gaat.

1) Kinderen op een scooter zonder helm

De elektrische scooter is een veelgebruikt vervoermiddel in China. Het is goedkoop, snel (ook tijdens files) en in tegenstelling tot Nederland, heb je geen scooterrijbewijs nodig om er de weg mee op te mogen. Niet veel mensen hebben een auto in China, dus de scooter is een veelgebruik middel om kinderen mee naar school te brengen. En daarvoor zijn geen kinderzitjes vereist – zelfs een helm is voor volwassenen niet verplicht op de scooter. En dan zie je regelmatig kinderen vervoerd worden op een manier die, zeker in het chaotische Chinese verkeer, de haren van menig Nederlandse ouder rechtovereind doen staan. Dat geldt trouwens ook voor de fiets – zie hier.

2) Kinderen in de auto zonder gordel

Tijdens mijn zwangerschap stond ik op het aanschaffen van een degelijk kinderzitje voor in de auto. Dat was al voor de geboorte belangrijk – hoe neem je de pasgeboren spruit anders mee naar huis vanuit het ziekenhuis? Mijn schoonmoeder had hier nooit van gehoord. Zij ging er vanuit dat zij op de achterbank mee terug naar huis zou reizen, met de baby in haar armen. Maar omdat dat absoluut niet veilig is, stond ik op het kinderzitje. En dat kwam er.

Toen we terug in Shahe uit de auto stapten en ik de pasgeboren baby in het kinderzitje van de auto naar huis droeg, was dat onder toeziend oog van een aantal buurvrouwen. Die allemaal commentaar op dat autostoeltje gaven. Positief commentaar – en mijn schoonmoeder versterkte dat door te benadrukken dat “ze dat in het westen allemaal zo doen, want alleen zo kun je een baby veilig vervoeren in de auto!”.

3) Kinderen buiten zonder mondmasker op vervuilde dagen

Er zijn een aantal studies die zeggen te bewijzen dat het gebruik van mondmaskers een nadelig effect op kinderen kan hebben. Met masker ademt het iets moeilijker, en langdurig gebruik van een masker zou ervoor zorgen dat kinderen te weinig lucht inademen, veelvuldig gebruik zou zelfs de ontwikkeling van de longen negatief kunnen beïnvloeden. Dat neemt niet weg dat de luchtvervuiling in China zó erg kan zijn, dat het mij lijkt dat deze nadelen niet meer opwegen tegen de voordelen van het dragen van zo’n masker, ook voor kinderen. En anders kun je kinderen beter een dagje binnen houden.

In China ligt de zorg voor een kind doorgaans bij de grootouders, en ik zag regelmatig dat zij deze kinderen mee naar buiten nemen op zeer vervuilde dagen, zonder enige bescherming. Het bewustzijn hierover groeit zeker, maar langzaam, zeker onder oudere generaties.

4) Kinderen met een permanent

Deze kon je hier eerder voorbij zien komen. Kinderkappers zijn er in China niet alleen om kinderen zich comfortabel te laten voelen tijdens het knippen, maar bieden alles aan wat ‘volwassenen-kappers’ ook aanbieden. Inclusief permanenten. Je (tot voor kort) enige spruit moet immers goed voor de dag kunnen komen op de kinderopvang.

Maar het lijkt me zeer schadelijk voor teer kinderhaar om vanaf zeer jonge leeftijd behandeld te worden met zaken als chemicaliën en krultangen.

5) Kinderen die ongezond eten

Foto’s zoals deze, zijn berucht. Het bewustzijn over de ongezondheid van McDonald’s is in Nederland inmiddels ver doorgedrongen. In China kan het bezoeken van een westers (fastfood) restaurant nog steeds een welvaartssymbool zijn. Daarnaast is de menig van de mensen die kinderen opvoeden, in China vaak de grootouders, nog altijd dat vet eten gezond is. De huidige generatie Chinese grootouders heeft zware ontberingen ondergaan tijdens de Grote Sprong Voorwaarts, waardoor veel en vet vlees eten nog altijd als gezond wordt gezien.

Toen wij een keer op bezoek waren bij vrienden, stopte de oma van hun zoontje hem tijdens de lunch vol met niets anders dan vet spek en witte rijst. De groentegerechten die ook op tafel stonden, ‘lustte hij niet’. Dat maakte de oma niet uit, ze wilde dat hij wat vlees op de botten zou kweken. Met de vette stukjes spek die ze liefdevol in zijn mond stopte zou dat wel lukken, daar was ze van overtuigd.

6) Nooit buiten spelen

Toen we net weer in Nederland woonden, verbaasde ik me over de prachtige omgeving. Op iedere straathoek een gratis, goed onderhouden speeltuin voor kinderen van alle leeftijden. In China is de leefomgeving anders. Weinig tot geen openbare speeltuinen, minder veilig, minder schoon. Het is daarom logisch dat kinderen minder veel buiten spelen dan in Nederland.

Neem daarbij de vervuiling (punt 3) en gevaarlijk verkeer, en binnenblijven kan dan beter zijn dan iedere dag buitenspelen. Je hebt in veel Chinese shopping malls een verdieping met binnenspeeltuinen, maar een lidmaatschap hiervoor is doorgaans vrij prijzig, en met de hygiëne is het ook niet altijd al te best gesteld. De meeste Chinese kinderen spelen daarom binnen, en zodra ze naar school gaan en de prestatiedruk begint, geeft het vele huiswerk sowieso geen tijd meer om regelmatig te spelen – buiten of binnen.