Het is vandaag oudejaarsdag in China, morgen is het de eerste dag van het jaar van de Tijger. Daarmee komt er een einde aan mijn běnmìngnián, het jaar van de Os. Ik ben ‘mijn’ jaar zonder al teveel kleerscheuren doorgekomen!

Het komende jaar staat in het teken van het Chinese sterrenbeeld Tijger. 2022 is daarmee het běnmìngnián van mensen die zijn geboren in 1938, 1950, 1962, 1974, 1986, 1998 en 2010*. Ben je zelf een tijger en wil je weten wat dit nieuwe jaar je gaat brengen? Lees er hier alles over.

Nu is het jaar van de Tijger het enige jaar waarover ik nog niet heb geschreven op dit blog, want volgend jaar is het weer het jaar van de Draak, en dat is het jaar waarin ik twaalf jaar geleden begon met bloggen. Maar ook in ruim een decennium(!!) blogs over Chinees Nieuwjaar, blijft er altijd nog wel iets onbesproken. 

Daarom als aftrap van het jaar van de Tijger, en toevallig als 400e(!!) blogbijdrage: 10 dingen die jij nog niet wist over Chinees Nieuwjaar.

1) De overgang van het jaar van het Os naar het jaar van de Tijger markeert niet de overgang van 2021 naar 2022, maar van 4719 naar 4720 – volgens de Chinese maankalender. Die gaat niet uit van dagen en jaren zoals de westerse kalender, maar van een cyclus van 60 jaar die is onderverdeeld in perioden van sterrenbeelden en de elementen. Hier kun je meer lezen over de traditionele Chinese jaartelling. Gelukkig is Mao Zedong na de oprichting van de Volksrepubliek overgestapt op de westerse (zon)kalender. Wel zo universeel en handig.

2)  Een nieuw maanjaar begint op de tweede nieuwe maan na de zonnewende van 21 december. Dat betekent dat Chinees Nieuwjaar nooit van start gaan voor 21 januari en nooit na 20 februari.

3) De vakantieperiode rondom Chinees Nieuwjaar bestaat uit zeven vrije dagen, waarvan de eerste valt op Oudejaarsdag. Drie dagen daarvan zijn echte vrije vakantiedagen. De overige dagen (als ze niet in een weekend vallen) dienen ingehaald te worden in de weekenden voor en na Nieuwjaar. Dit om de arbeidsproductiviteit op gang te houden, en mensen toch de kans geven om de Nieuwjaarsperiode met hun familie door te brengen. 

4) De grootste jaarlijkse migratie ter wereld vindt plaats tijdens Chinees Nieuwjaar, als de 1,4 miljard Chinezen van de stad waar ze werken terugreizen naar hun familie elders in het land. Dit jaar ligt dat uiteraard anders door de reisrestricties rondom China’s zero-covidbeleid, maar toch zullen mensen alles in het werk stellen om Nieuwjaar met familie te  vieren. 

5) Je start het nieuwe jaar met een schone lei. Dat houdt in dat je het hele huis grondig schoonmaakt, naar de kapper gaat, frisgewassen aan de Nieuwjaarsdis schuift en alle openstaande rekeningen vereffent voor Nieuwjaarsdag. Het Nieuwe jaar beginnen met openstaande schulden of viezigheid zou je immers meteen op achterstand zetten. 

6) Nieuwjaar is één van de drie momenten in het jaar dat je overleden familieleden van voedsel en geld voor in het hiernamaals voorziet. Dit door eten en drinken bij een foto van de overledene te zetten, en papieren geld te verbranden.

7) Je laat op Oudejaarsavond de lichten overal in huis aan staan totdat het nieuwe jaar begonnen is. Boze geesten kunnen zich immers niet goed verstoppen in een volledig verlicht huis. 

8) Dat er Nieuwjaarsspreuken worden aangeplakt en vuurwerk wordt afgestoken heb ik in voorgaande jaren wel verteld. Maar waarom is dit gebruikelijk? Wel, dat is om het Nian monster te verjagen. En wie het Nian monster is, kun je hier lezen. 

9) De traditionele draken- en leeuwendansen die tijdens Nieuwjaarsvieringen in Nederland worden opgevoerd zijn een traditie uit Zuid-China. In het noorden van China zie je deze vrijwel niet.

10) Dat dumplings niet mogen ontbreken tijdens het feestmaal heb ik eerder verteld, maar waarom is dat zo? Wel, dat is omdat ze rond zijn en het samenzijn van de familie symboliseren. Net zoals maankoeken.  

Ben je benieuwd naar andere aspecten van Chinees Nieuwjaar? Inmiddels heb ik een aardig archief opgebouwd over deze feestdag. Over hoe Chinees Nieuwjaar in China wordt gevierd, kun je alles lezen in de blogs die ik hier in voorgaande jaren over schreef:

(2012) Het jaar van de Draak
(2013) Het jaar van de Slang
(2014) Het jaar van het Paard
(2015) Het jaar van de Geit
(2016) Het jaar van de Aap
(2017) Het jaar van de Haan
(2018) Het jaar van de Hond
(2019) Het jaar van het Varken
(2020) Het jaar van de Rat
(2021) Het jaar van de Os

Allemaal een gelukkig jaar van de Tijger toegewenst!

* Deze telling is wat kort door de bocht. Chinese sterrenbeelden worden berekend volgens de maankalender, waarbinnen een jaar begint en eindigt tussen 21 januari en 20 februari. Mensen die voor het nieuwe maanjaar zijn geboren vallen qua běnmìngnián dus in het voorgaande jaar.

In tegenstelling tot hoe het klinkt, is Chinees Nieuwjaar niet alleen de overgang van het oude naar het nieuwe maanjaar. De naam Lentefestival, die ook wel gebruikt wordt om Chinees Nieuwjaar te benoemen, is accurater. De viering gaat niet om alleen oudejaarsavond en Nieuwjaarsdag, maar beslaat een periode van 15 dagen vanaf Nieuwjaarsdag – meer als je de voorbereidingen die voor oudejaarsavond plaatsvinden meerekent.

Omdat het nogal veel inhoudt, hieronder een overzicht van alle feestdagen tijdens de Nieuwjaarsperiode, en wat er op welk moment moet gebeuren. Je ziet dat je er echt wel een paar weken mee zoet bent! Lees verder →