We zijn inmiddels een jaar terug in Nederland. Daarom in een tweeluik een terugblik op mijn tijd in China. In het vorige blog noemde ik zes zaken die ik juist wél mis aan China.

6) De luchtvervuiling

Eén van de belangrijkste redenen om niet altijd in China te willen blijven wonen, was voor mij de luchtkwaliteit. Hoewel dat, met name in Beijing, van de ene op de andere dag compleet om kon slaan, en ik Beijing op mooie dagen een prachtige stad vind, zijn er toch meer grijze dan blauwe dagen, en is het leven onder een verstikkende laag smog erg onplezierig.

Nu schijnt de lucht in Nederland tot de minst schone van Europa te behoren. Maar alles is relatief, en ik geniet nu bewust van de standaard blauwe luchten waar we in Nederland als vanzelfsprekend onder lopen en fietsen.

5) De slechte voedsel- en waterkwaliteit

In het verlengde van de luchtkwaliteit, waren de slechte voedsel- en waterkwaliteit redenen om niet altijd in China te willen blijven. Het ene na het andere voedselschandaal vindt plaats, en na een tijdje gaat dat je opbreken – ook als je het jezelf kunt veroorloven om boodschappen te doen in supermarkten waar geïmporteerde producten worden verkocht.

Dat je de kwaliteit van essentiële producten zoals melk, groenten en olie niet kunt vertrouwen komt voor uit de morele crisis waar China in verkeert. Meer daarover lees je onder 1).

4) De openbare ruimte

Hoewel er op straat in China meer dan genoeg dingen gebeuren waar je jezelf als westerling aangenaam over kunt verbazen, vind ik de orde en duidelijke regels in het Nederlandse straatbeeld toch een stuk prettiger. In Nederland plassen kinderen niet op straat en wordt afval niet argeloos langs de kant van de weg gezet. Ook zouden neemt men het recht niet in eigen hand, en zouden publieke fietsen hier een stuk beter behandeld worden dan in de gemiddelde Chinese stad.

Toen we net weer in Nederland woonden verbaasde ik me over het gebrek aan camera’s: die hangen in China standaard in alle liften en op alle kruispunten. Maar al snel besefte ik me hoe snel je went aan de stevige greep die de Chinese overheid wil houden op alles wat er in China in de openbare ruimte gebeurt. Iets dat ik absoluut niet mis.

3) Hoe men kinderen opvoedt 

Hoewel je jezelf aan een andere cultuur aanpast wanneer je in het buitenland woont, heb ik aan bepaalde gebruiken rondom het krijgen en opvoeden van kinderen die men er in China op na houdt, nooit kunnen wennen, en ben ik daar nooit in meegegaan. Zo heb ik geen maand bedrust gehouden nadat mijn zoon geboren werd, zou ik de NIPT test niet hebben gedaan als het ziekenhuis er niet op had gestaan, en wilde ik het geslacht van mijn toen nog ongeboren kind alleen uit nieuwsgierigheid weten, niet omdat ik per se mannelijk nageslacht voort wilde brengen.

Ook zijn er een aantal verschillen in de opvoeding en zorg voor jonge kinderen waarin ik de westerse manier van doen aan heb gehouden. Om over (in onze ogen gekke en soms zelfs ronduit enge vormen van) bijgeloof maar niet eens te beginnen. Ook hebben wij de opvoeding zelf op ons genomen, en deze niet zonder meer aan mijn schoonmoeder over gelaten.

Dat kinderen in Nederland wel gewoon mogen struikelen en weer opstaan, en er niet om een lichte verhoging of klein kuchje direct naar het ziekenhuis gebracht worden, voelt dan een stuk prettiger.

2) Het veranderende politieke klimaat 

Hoever de invloed reikt die de CCP heeft op alle aspecten van de Chinese samenleving, merk je pas goed wanneer je langere tijd in China woont. Dat gaat van schijnbaar oppervlakkige dingen zoals toegang tot buitenlandse informatie en het gebruik van Chinese apps, tot vergaande zaken, zoals hoe de Chinese overheid naar jouw Nederlandse kind kijkt.

In de tijd die ik in China woonde, heb ik dat steeds verder zien gaan. Politieke leuzen waren altijd al zichtbaar in het straatbeeld, maar de insteek van politieke campagnes gaat steeds verder. Na hier een tijdje in geleefd te hebben, valt in Nederland het gebrek aan controle juist op.

Ik noem nu heel basale dingen, maar dit zijn ogenschijnlijk kleine onderdelen van een groter geheel: de groeiende macht van de CCP en de daarmee samenhangende steeds sterkere grip die zij op haar burgers wil houden.

1) De morele crisis

Zaken zoals ik hierboven noem zouden wellicht anders zijn geweest, als China niet te kampen had met een grote morele crisis. Als alles in China goed zou lopen, als er niet zulke grote verschillen tussen verschillende bevolkingslagen zouden bestaan, en als iedereen het beste met elkaar en de maatschappij voor zou hebben, dan was de implementatie van een zogeheten ‘sociaal kredietsysteem‘ wellicht niet nodig.

Deze morele crisis is iets waar ik zelf niet veel over schrijf omdat het een heel groot, alomvattend onderwerp is, waar ik vanuit mijn eigen kleine perspectief moeilijk gedegen uitspraken over kan doen. Een goede analyse lees je hier.

Zaken die in Nederland als vanzelfsprekend worden ervaren, zijn dat in China niet. Met ‘morele crisis’ doel ik op dat je je kinderen in China wel héél goed in de gaten moet houden buiten op straat, en drie keer nadenkt voordat je deelneemt aan het Chinese rijksvaccinatieprogramma. Het is dan heel erg fijn dat je dit soort essentiële zaken in Nederland voor vanzelfsprekend kunt nemen.