Volgens de laatste officiële telling wonen er ruim 850.000 buitenlanders in China. Daarvan zijn er ruim 600.000 werkende expats, en is de rest student. Dat is een èrg laag percentage immigranten; met ruim 1.4 miljard Chinezen vormen al deze buitenlanders samen minder dan 1% van de totale bevolking. Ter vergelijking: in Nederland ligt het percentage op 21%.

Door de jaren heen ben ik in China veel buitenlanders tegengekomen die hun leven hier moeilijker maken, puur en alleen door hun eigen houding tegenover China en haar inwoners. Met ruim 10 jaar ervaring in China, kan ik nieuwkomers meegeven dat je het hier nooit helemaal leuk zult krijgen als je onderstaande zaken blijft doen.

1) Dezelfde standaard verwachten als thuis

China mag dan wel geen ontwikkelingsland meer zijn, zeker wanneer je in een second tier stad woont, zijn er toch een aantal zaken anders geregeld dan je thuis gewend bent. En dat zit ‘m in de kleine dingen: zo zijn de matrassen hier standaard érg hard, wat lastig kan zijn als westerling die gewend is aan een zacht matras. Veel Chinese appartementen hebben een boiler die op zonne-energie werkt, waardoor je niet altijd warm water hebt. En wasmachines werken eigenlijk altijd alleen met koud water, je kleding met warm water kunnen wassen is in China eerder regel dan uitzondering.

Aan deze dingen kun je natuurlijk wennen, maar niet alle buitenlanders komen door die eerste periode heen. Zij gaan daarom al snel over naar fout #2:

2) Klagen

Nieuwkomers die er maar niet aan kunnen wennen dat veel dingen in China anders zijn dan thuis, kunnen blijven hangen in geklaag. Over het eten, over de luchtvervuiling, de lange wachttijden en het lage serviceniveau bij de bank of het postkantoor, hurktoiletten en dat soort zaken.

Ook ik kan mezelf soms maar moeilijk inhouden als er weer eens iemand een rochel vlak voor mij voeten op straat kwakt, of als de ingang van ons appartementengebouw weer eens geblokkeerd is door drie scheef geparkeerde auto’s. Maar onthoud dat China niet voor de wensen van westerlingen zal veranderen. Dus richt je op de mooie dingen die je hier kunt vinden, de onverwachte zaken die je hier regelmatig tegenkomt en de prachtige mensen die je hier kunt ontmoeten, in plaats van op zaken waar je toch geen invloed op hebt.

3) Geen Chinees studeren

Het blijft verbazingwekkend hoeveel mensen die al jaren in China wonen, het vertikken om Chinees te leren spreken. Ik geef toe dat het voor een Nederlander niet eenvoudig is om Chinees te leren en dat het vloeiend (of goed) leren spreken van de taal niet voor iedereen is weggelegd. Maar als je hier járen woont en nog geen taxi aan kunt houden, gaat er toch iets mis.

Het is heel goed mogelijk om tenminste toch een paar standaard uitdrukkingen en handige termen te leren. Want anders blijven dagelijkse zaken als naar de supermarkt gaan of de bus nemen altijd lastig.

4) Geen Chinese vrienden maken

In dezelfde categorie als voorgaande: ik ken veel mensen die hier járen wonen en alleen met buitenlanders omgaan. Je hoeft er niet meteen mee te trouwen (al kan dat natuurlijk wel), maar als je langer in China woont, lijkt het me onvermijdelijk dat je Chinezen tegenkomt waar je bevriend mee raakt. Tenzij je erg je best doet om niet op persoonlijk vlak met Chinezen om te gaan, natuurlijk.

Nu maakt het voor een vriendschap niet zozeer uit waar iemand vandaan komt, maar besef je dat het op verschillende gebieden goed en handig kan zijn om de Chinezen beter te leren kennen. Hoe kun je de lokale cultuur nu écht leren kennen door alleen met andere buitenstaanders om te gaan? En ook voor taalverwerving kan het goed zijn om met een native speaker te oefenen. Er lopen ruim een miljard Chinezen rond in dit land, daar moeten er toch minstens een paar tussen zitten waar je het goed mee kunt vinden.

5) De confrontatie opzoeken

Als je jezelf boos maakt omdat bepaalde zaken hier anders gaan of langer duren dan thuis, en woede gebruikt om dingen gedaan te krijgen, zul je daarmee in China geen stap verder komen. Waarom zou de beambte van het postkantoor of de bank harder voor jou lopen als je kwaad wordt omdat het niet snel genoeg gaat? Het zijn staatsbedrijven, en iemands positie hangt niet af van het serviceniveau.

Kwaad worden wordt in China gezien als gezichtsverlies. Chinezen gaan niet graag openlijk de confrontatie aan, je bereikt meer door jezelf te beheersen en kalm te blijven. In China is het spreekwoord ‘Je vangt meer vliegen met stroop dan met azijn’ zeker van toepassing.

6) Geen Chinees eten willen proberen

Ik vergeet nooit dat ik een Amerikaan tegenkwam die nog geen week in China was, en iedere keer als hij een McDonald’s of KFC tegenkwam, er juichend naartoe rende om een hamburger te gaan eten. Er is werkelijk geen goede reden te bedenken waarom iemand niet van Chinees eten zou houden: de Chinese keuken is te divers om in zijn geheel weg te zetten als ‘niet lekker’!

Zo heb je in het noorden jiăozi (dumplings) en verschillende varianten op Chinese kool, en in Wuhan bijzondere noedels. Ook zijn er veel soorten streetfood, de kraampjes kom je overal op straat tegen. En vergeet ook niet dat wat in het westen tegenwoordig ‘hipstervoedsel‘ is, oorspronkelijk uit China komt.

Voor ieder wat wils, maar mocht je zelfs na verschillende Chinese keukens geprobeerd te hebben het eten nog niets vinden: Chinezen weten zelfs nog leuke dingen te doen met een westerse drank als cola, Geen excuses dus.